Rasul Gamzatov. Hãy xử anh theo luật của Tình Yêu
HÃY XỬ ANH THEO LUẬT CỦA TÌNH YÊU
Nếu vì tất cả những gì đã làm
Vì đã gây cho người yêu đau khổ
Mà xét xử bằng tòa án thông thường
Thì có thể, không phải ngồi nhà đá.
Nhưng luật của mình mỗi người đều có
Và anh không dám đợi sự khoan dung
Em yêu ạ, hãy đem anh xét xử
Theo bộ luật riêng dễ hiểu của mình.
Hãy xét xử theo bộ luật của tình
Hãy xác nhận lỗi lầm trong mọi thứ
Và để chứng minh tội lỗi của anh
Gọi về bình minh, hoàng hôn ngày cũ.
Những gì mà ta hạnh phúc một thuở
Và những gì trong máu em và anh.
TÌNH YÊU LÀ TRƯỜNG ĐẠI HỌC
Tình yêu, có thể, - là trường đại học
Nơi không phải ai cứ muốn là vào
Nơi ngày đêm Niềm vui và Nỗi đau
Được các sinh viên thi nhau học tập.
Tôi đã đọc những trang sách hay nhất
Nhưng dù sao phải thú nhận điều rằng
Không phải mọi người đều có khả năng
Để mà học ở sai lầm người khác.
Tôi đã học, nhưng kiến thức trầy trật
Từng lâm vào khó xử, bị tổn thương
Xử sự vụng về, không biết học ôn
Từng mắc những sai lầm nghiêm trọng nhất.
Tôi học kém, mặc dù, về bản chất
Là sinh viên suốt đời và chăm học.
Nếu vì tất cả những gì đã làm
Vì đã gây cho người yêu đau khổ
Mà xét xử bằng tòa án thông thường
Thì có thể, không phải ngồi nhà đá.
Nhưng luật của mình mỗi người đều có
Và anh không dám đợi sự khoan dung
Em yêu ạ, hãy đem anh xét xử
Theo bộ luật riêng dễ hiểu của mình.
Hãy xét xử theo bộ luật của tình
Hãy xác nhận lỗi lầm trong mọi thứ
Và để chứng minh tội lỗi của anh
Gọi về bình minh, hoàng hôn ngày cũ.
Những gì mà ta hạnh phúc một thuở
Và những gì trong máu em và anh.
TÌNH YÊU LÀ TRƯỜNG ĐẠI HỌC
Tình yêu, có thể, - là trường đại học
Nơi không phải ai cứ muốn là vào
Nơi ngày đêm Niềm vui và Nỗi đau
Được các sinh viên thi nhau học tập.
Tôi đã đọc những trang sách hay nhất
Nhưng dù sao phải thú nhận điều rằng
Không phải mọi người đều có khả năng
Để mà học ở sai lầm người khác.
Tôi đã học, nhưng kiến thức trầy trật
Từng lâm vào khó xử, bị tổn thương
Xử sự vụng về, không biết học ôn
Từng mắc những sai lầm nghiêm trọng nhất.
Tôi học kém, mặc dù, về bản chất
Là sinh viên suốt đời và chăm học.
TÌNH YÊU LÀ THUỐC QUÍ
Tôi từng nghe, Avicenna dùng thơ
Để kê đơn thuốc cho người bị bệnh
Và Orpheus bằng nhạc rất mau chóng
Chữa lành cơn đau từ thuở xa xưa.
Tôi không thầy thuốc, không là bác sĩ
Nhưng có thể khuyên tất cả mọi người
Theo khả năng xin hãy cứ yêu nhau
Tình yêu với ta – đó là thuốc quí.
Không mọi người yêu đều không thương tổn
Nhưng dù sao, tôi biết một điều rằng
Khi người ta yêu càng mạnh mẽ hơn
Thì càng muốn sống và mong khỏe mạnh.
Anh nghĩ : một khi còn sống trên đời
Là để yêu em và được em yêu.
Tôi từng nghe, Avicenna dùng thơ
Để kê đơn thuốc cho người bị bệnh
Và Orpheus bằng nhạc rất mau chóng
Chữa lành cơn đau từ thuở xa xưa.
Tôi không thầy thuốc, không là bác sĩ
Nhưng có thể khuyên tất cả mọi người
Theo khả năng xin hãy cứ yêu nhau
Tình yêu với ta – đó là thuốc quí.
Không mọi người yêu đều không thương tổn
Nhưng dù sao, tôi biết một điều rằng
Khi người ta yêu càng mạnh mẽ hơn
Thì càng muốn sống và mong khỏe mạnh.
Anh nghĩ : một khi còn sống trên đời
Là để yêu em và được em yêu.
NẾU NHƯ EM KHÔNG TỒN TẠI TRÊN ĐỜI
Nếu như em không tồn tại trên đời
Thì tôi đã không sống nổi một ngày
Ai là nguyên nhân của bao bất hạnh
Ai là nguồn hạnh phúc của đời tôi?
Tôi bay về ai từ chốn xa xôi
Tôi u sầu, tôi buồn nhớ về ai
Và những dòng thơ về em đã viết
Tôi biết đem thơ ấy tặng ai người?
Chẳng lẽ hoa nở, chim hót được trong đời
Khi mà tôi chưa thấy đôi mắt này
Chẳng lẽ sao trên trời có thể cháy
Và ánh mặt trời không tắt trên đời?
Nếu như không có em, thì chẳng lẽ
Tôi là người hạnh phúc như lúc này?
ANH ĐÀNH PHỤ BẠC
Em hỏi anh không phải lần đầu tiên
Anh trả lời: anh không hề có lỗi
Trên đời này có biết bao phụ nữ
Họ cả ngàn vạn, còn em – một mình.
Em đứng đấy, bàn tay trong lặng lẽ
Sửa năm chiếc cúc trên áo màu xanh
Và dấu chấm trên bờ môi thẫm đen
Như chiếc cúc thứ sáu ai làm vỡ.
Và em lại không nghe ra lời anh
Câu hỏi vĩnh hằng, hỏi rất nghiêm khắc
Ai có lỗi, có vô vàn dân tộc
Và biết bao phụ nữ sống trên trần.
Nhưng tất cả phụ nữ sinh dưới trăng
Anh đành phụ bạc vì một mình em.
MỘT CÂU THƠ DUY NHẤT
Cây đèn nhỏ trên bàn hắt bóng rủ
Lúc này đây anh thức chỉ một mình
Anh nghiêng xuống trên người em đang ngủ
Khẽ thốt lên câu nói: “Anh yêu em”.
Đời đã ngọt ngào mà cũng đắng cay hơn
Nhưng già hơn anh tìm ra mình vậy
Nên bây giờ anh sẽ nói thường xuyên
“Anh yêu em” sẽ nhắc đi, nhắc lại.
Cũng đôi khi anh thấy mình không đúng
Nhưng dù sao anh muốn nói cùng em
Đừng nghĩ rằng anh là người vô dụng
Để nói lời gian dối: “Anh yêu em!”
Một câu thơ duy nhất và chân chính
Là câu thơ chỉ có “Anh yêu em”.
Nếu như em không tồn tại trên đời
Thì tôi đã không sống nổi một ngày
Ai là nguyên nhân của bao bất hạnh
Ai là nguồn hạnh phúc của đời tôi?
Tôi bay về ai từ chốn xa xôi
Tôi u sầu, tôi buồn nhớ về ai
Và những dòng thơ về em đã viết
Tôi biết đem thơ ấy tặng ai người?
Chẳng lẽ hoa nở, chim hót được trong đời
Khi mà tôi chưa thấy đôi mắt này
Chẳng lẽ sao trên trời có thể cháy
Và ánh mặt trời không tắt trên đời?
Nếu như không có em, thì chẳng lẽ
Tôi là người hạnh phúc như lúc này?
ANH ĐÀNH PHỤ BẠC
Em hỏi anh không phải lần đầu tiên
Anh trả lời: anh không hề có lỗi
Trên đời này có biết bao phụ nữ
Họ cả ngàn vạn, còn em – một mình.
Em đứng đấy, bàn tay trong lặng lẽ
Sửa năm chiếc cúc trên áo màu xanh
Và dấu chấm trên bờ môi thẫm đen
Như chiếc cúc thứ sáu ai làm vỡ.
Và em lại không nghe ra lời anh
Câu hỏi vĩnh hằng, hỏi rất nghiêm khắc
Ai có lỗi, có vô vàn dân tộc
Và biết bao phụ nữ sống trên trần.
Nhưng tất cả phụ nữ sinh dưới trăng
Anh đành phụ bạc vì một mình em.
MỘT CÂU THƠ DUY NHẤT
Cây đèn nhỏ trên bàn hắt bóng rủ
Lúc này đây anh thức chỉ một mình
Anh nghiêng xuống trên người em đang ngủ
Khẽ thốt lên câu nói: “Anh yêu em”.
Đời đã ngọt ngào mà cũng đắng cay hơn
Nhưng già hơn anh tìm ra mình vậy
Nên bây giờ anh sẽ nói thường xuyên
“Anh yêu em” sẽ nhắc đi, nhắc lại.
Cũng đôi khi anh thấy mình không đúng
Nhưng dù sao anh muốn nói cùng em
Đừng nghĩ rằng anh là người vô dụng
Để nói lời gian dối: “Anh yêu em!”
Một câu thơ duy nhất và chân chính
Là câu thơ chỉ có “Anh yêu em”.
NGÀY SINH NHẬT CỦA EM
Ngày sinh nhật của em bây giờ lại
Sinh ra điều băn khoăn mãi không thôi:
Chẳng lẽ trái đất đã từng tồn tại
Trước ngày em sinh ra ở trên đời?
Sắc đẹp ai, làm đau khổ Puskin
Viết bài thơ về phút giây huyền diệu?
Với tên ai trong trận đánh Sa-min*
Tuốt gươm ra và lao vào chiến đấu?
Anh không bỏ một điều anh tin tưởng:
Thế gian không người từ thưở tạo nên
Rằng trước em trái đất này hoang vắng
Tính niên đại, chính vì bởi thế nên
Anh đi tính từ ngày sinh của em
Chứ không phải từ ngày sinh của Chúa.
------------
*Sa-min: anh hùng của các dân tộc Kapkage.
CHIẾC HÒM KỲ DIỆU
Chiếc hòm kia được thả xuống từ trời
Chiếc hòm giấu của tình yêu, báu vật
Hãy nhận tốt lành, hạnh phúc cho người
Thánh A-la thả về trên mặt đất.
Chiếc hòm kia rất đặc biệt, diệu kỳ
Của trong hòm như nước trong giếng mạch
Càng múc nhiều, càng hay lấy cho đi
Thì báu vật trong hòm càng đầy ắp.
Anh chỉ thương cho những người hà tiện
Những kẻ đáng thương, bất hạnh trên đời
Không nhìn thấy chiếc hòm kia thầm kín
Hoặc là không biết được nó tuyệt vời.
Còn với em anh người khôn ngoan nhất
Trao hết mình nên hòm anh đầy ắp.
HÃY XÍCH LẠI GẦN ANH
Người ta đang đưa tin trên đài, chờ đấy
Giữa trời xanh bom đạn nổ đì đùng
Ai đấy chết, nước mắt ai đang chảy
Sợ lắm thôi, hãy ép chặt vào anh.
Em yêu ơi, hãy nghe kìa, hãy nhìn
Người ta phóng lên mặt trăng tên lửa
Ơ đâu đó đang phân chia nguyên tử
Sợ lắm thôi, hãy ép chặt vào anh.
Chẳng biết điều gì chờ ta phía trước
Nên hai ta cứ mua vé cho mình
Lên sao hoả, mặt trăng, đi cùng trời, cuối đất
Còn bây giờ hãy xích lại gần anh.
Trời thì lạnh mà em mặc phong phanh
Anh sợ lắm, hãy sát gần đây nữa.
HAI NỬA BUỒN VUI
Con tàu ta từ xứ sở xa xăm
Đưa ta đi tàu lắc lư trên sóng
Con tàu biển như lưỡi dao cắt kính
Xẻ một đường trên biển Thái bình dương.
ở một bên, nơi mặt trời vui vẻ
Nước reo vang, tổ chức một trò chơi
Những ngọn sóng nô đùa như con trẻ
Nhảy múa như trong đêm tiệc khách mời.
Còn một bên kia chìm trong bóng tối
Sóng rì rầm tiếng rên rỉ lâm ly
Có lẽ vì sóng kia ghen tỵ với
Những bạn bè đang ở phía bên kia.
Con tàu đi, và cứ thế, mỗi ngày
Vũ trụ tôi chia hai nửa buồn vui.
KẺ LÀM ĐIỀU XÚC PHẠM
Ở đâu người hay xúc phạm đến em
Để anh tìm cho hắn ta một trận.
Nhưng oái oăm – người bảo vệ cho em
Lại là kẻ đã làm điều xúc phạm.
Hai con người trong anh đã nhiều năm
Sống bên nhau nhưng láng giềng xấu hổ
Và để cho em thoát khỏi hoạ căn
Anh phải đánh nhau với mình quyết tử.
Còn em lấy chiếc khăn trên vai mình
Rồi hãy làm một điều theo phong tục
Vứt xuống chân anh và nhớ lặng thinh
Để hai người sẽ trở nên thân thiết
Hoặc là em tự tay mình hãy giết
Người bất kỳ – kẻ ấy hoặc là anh.
NHƯ NGƯỜI CÓ LỖI
Anh đã muốn làm một kẻ tha hương
Đã định mua vé tàu về miền vắng
Cho em hiểu: với anh chẳng thiên đường
Nhưng thiếu anh cuộc đời càng đau đớn.
Anh đã định đi thật nhanh, vội vã
Về miền xa, xa tít nẻo mù khơi
Để một mình em nước mắt giàn giụa
Em bơ vơ đi kiếm ở trên đời.
Anh định đi về miền vắng thật xa
Cho em hiểu rằng khổ đau, mất mát
Nhưng bỗng nhiên phút chốc chợt nhận ra:
Anh ở nhà còn em đi đâu thật.
Thế là quên mọi điều ngay lập tức
Anh như người có lỗi chạy tìm em.
ANH ĐÃ THỀ
Anh đã thề sẽ quên em mãi mãi
Đốt say mê thành tro bụi thì thôi
Ngay lập tức khi tuyết vừa tan chảy
Ngay vừa khi hoa tím nở trên đồi!
Anh đã thề chia tay với núi rừng
Và như thế xa em cùng một lúc
Đã nhủ lòng sẽ tìm chốn mênh mông
Con tim này sẽ yêu và hạnh phúc.
Nhưng vừa khi tuyết bắt đầu tan chảy
Cũng vừa khi hoa tím nở trên đồi
Anh mới biết chỉ xa em mãi mãi
Nếu đốt mình thành tro bụi mà thôi!
Biết bao lần anh đã tự dối mình
Nhưng chưa một lần anh nói dối em.
TÌNH YÊU LÀ KHÓI LỬA
Trên thao trường – dù không phải chiến trường
Nhưng xe tăng vẫn bò rung mặt đất
Và dù cho khói lửa chẳng rõ ràng
Thì tiếng nổ vẫn rền vang như thật.
Ai đấy cho rằng tình yêu giống với
Một trò chơi, nơi chỉ có thành công
Pháo đài con tim chỉ dùng lời nói
Rồi bao vây, bắt buộc phải đầu hàng.
Còn với tôi tình yêu là khói lửa
Tôi xông lên nhưng thất bại, đắng cay
Chẳng thao trường mà chiến trường thật sự
Không nghỉ ngơi và chẳng có ai thay.
Có lẽ vì tôi chỉ người lính bình thường
Nên bị thương nhiều mà ít được huân chương.
TÌNH YÊU LÀ PHẦN THƯỞNG
Đất nước khen tặng những người con của mình
Vì thành tích lao động và chiến đấu
Lúc này đây những quyết định ngợi khen
Không đủ chỗ để đăng trên mặt báo.
Anh vẫn mong cho đất nước một điều
Đem khen thưởng tình yêu, lòng chung thủy
Để trên ngực của những người đang yêu
Sẽ lấp lánh những huân chương danh dự.
Nhưng huân chương không có để cho tình
Các luật gia đâu rồi, sao im lặng.
Hãy trao huân chương chung thủy cho anh
Và tặng cho em huân chương Chiến Thắng.
Nhưng tình yêu chẳng cần ai khen tặng
Bởi tình yêu tự thân là phần thưởng.
Trên thao trường – dù không phải chiến trường
Nhưng xe tăng vẫn bò rung mặt đất
Và dù cho khói lửa chẳng rõ ràng
Thì tiếng nổ vẫn rền vang như thật.
Ai đấy cho rằng tình yêu giống với
Một trò chơi, nơi chỉ có thành công
Pháo đài con tim chỉ dùng lời nói
Rồi bao vây, bắt buộc phải đầu hàng.
Còn với tôi tình yêu là khói lửa
Tôi xông lên nhưng thất bại, đắng cay
Chẳng thao trường mà chiến trường thật sự
Không nghỉ ngơi và chẳng có ai thay.
Có lẽ vì tôi chỉ người lính bình thường
Nên bị thương nhiều mà ít được huân chương.
TÌNH YÊU LÀ PHẦN THƯỞNG
Đất nước khen tặng những người con của mình
Vì thành tích lao động và chiến đấu
Lúc này đây những quyết định ngợi khen
Không đủ chỗ để đăng trên mặt báo.
Anh vẫn mong cho đất nước một điều
Đem khen thưởng tình yêu, lòng chung thủy
Để trên ngực của những người đang yêu
Sẽ lấp lánh những huân chương danh dự.
Nhưng huân chương không có để cho tình
Các luật gia đâu rồi, sao im lặng.
Hãy trao huân chương chung thủy cho anh
Và tặng cho em huân chương Chiến Thắng.
Nhưng tình yêu chẳng cần ai khen tặng
Bởi tình yêu tự thân là phần thưởng.
LỜI VAN XIN LẦN CUỐI
Cứ mỗi ngày đời một chút ngắn thêm
Người chủ nợ của ta không chợp mắt
Mang trong chiếc hòm lần lượt ngày đêm
Vì tất cả đều bắt ta nộp phạt.
Dù viết hay ngắm trời xanh tuyệt đẹp
Tính hết trơn, thật keo kiệt quá chừng
Đời – dòng sông, trên dòng sông chảy xiết
Những chiếc cầu đang bị đốt sau lưng.
Tôi van xin người cho vay dữ dội
Hãy lấy về tất cả mọi tài năng
Chỉ lần gặp cùng em giờ phút cuối
Đừng lấy đi đột ngột kẻo lỡ làng.
Nhưng chiếc xe tôi chạy từ núi rừng
Người chủ nợ lời van không nghe thấy.
KHÔNG CÓ NGÀY VỀ
Tôi từng thấy dòng sông trôi phẳng lặng
Bỗng chia ra thành nước chảy đôi dòng
Và chim chóc tựa hồ đang yên ắng
Bỗng mỗi con một hướng giữa trời trong.
Tôi có người bạn trai và bạn gái
Họ sinh ra là để sống cho nhau
Bỗng như sông chia thành hai dòng chảy
Như hai con chim bay ngược hai đầu.
Hôm gặp nhau tôi hỏi: “Điều gì vậy?”
Bạn trả lời: “Từ trận đánh trở về
Tao cứ ngỡ như mình vừa sống lại!”
Còn tôi băn khoăn như kẻ u mê:
Là trận mạc – nếu tình yêu như vậy
Thì ra đi sẽ không có ngày về.
NGỌT NGÀO VÀ CAY ĐẮNG
Ở quê tôi có một phong tục cổ
Khi tiễn cô dâu về đến nhà chồng
Vào chân cô dâu người ta ném đá
Rồi đem cho thìa mật để an lòng.
Các chàng rể với cô dâu hãy nhớ
Có một điều hãy gắng nhắc cho nhau
Rằng cuộc đời với ta dù ném đá
Nhưng dù sao đời vẫn lắm ngọt ngào.
Phong tục này đến bây giờ vẫn thế
Và tôi luôn nhớ đến nó thường xuyên
Tôi nghĩ rằng vợ như người ném đá
Lại vừa giống như mật ngọt, dịu êm.
Trên đời này mật vẫn ngọt biết bao
Dù lắm đắng cay, đời vẫn ngọt ngào.
Tôi từng thấy dòng sông trôi phẳng lặng
Bỗng chia ra thành nước chảy đôi dòng
Và chim chóc tựa hồ đang yên ắng
Bỗng mỗi con một hướng giữa trời trong.
Tôi có người bạn trai và bạn gái
Họ sinh ra là để sống cho nhau
Bỗng như sông chia thành hai dòng chảy
Như hai con chim bay ngược hai đầu.
Hôm gặp nhau tôi hỏi: “Điều gì vậy?”
Bạn trả lời: “Từ trận đánh trở về
Tao cứ ngỡ như mình vừa sống lại!”
Còn tôi băn khoăn như kẻ u mê:
Là trận mạc – nếu tình yêu như vậy
Thì ra đi sẽ không có ngày về.
NGỌT NGÀO VÀ CAY ĐẮNG
Ở quê tôi có một phong tục cổ
Khi tiễn cô dâu về đến nhà chồng
Vào chân cô dâu người ta ném đá
Rồi đem cho thìa mật để an lòng.
Các chàng rể với cô dâu hãy nhớ
Có một điều hãy gắng nhắc cho nhau
Rằng cuộc đời với ta dù ném đá
Nhưng dù sao đời vẫn lắm ngọt ngào.
Phong tục này đến bây giờ vẫn thế
Và tôi luôn nhớ đến nó thường xuyên
Tôi nghĩ rằng vợ như người ném đá
Lại vừa giống như mật ngọt, dịu êm.
Trên đời này mật vẫn ngọt biết bao
Dù lắm đắng cay, đời vẫn ngọt ngào.
GIÁ MÀ ANH CÓ THỂ
Con đường ta có thể dài hoặc ngắn
Nhưng dù sao cuộc đời chẳng dài lâu
Ngày và đêm trời chỉ cho ta mượn
Rồi lấy về, ta có giữ được đâu.
Một thứ này ta cho không thương tiếc
Một thứ kia ta khó nhọc tranh giành
Như sân khấu màn che khi đã khép
Thả xuống dễ dàng, khó nhọc nâng lên.
Anh nhìn thấy còn đâu đây tuổi trẻ
Ở bên đường, ở sau phía rừng xa
Đang sửa soạn thử đi ngồi tính sổ
Thì đã đứng lên bắt bẻ tuổi già.
Em thân yêu giá mà anh có thể
Nhận hết tuổi già, giữ cho em tuổi trẻ.
EM ĐÃ CỨU ANH
Em là người phụ nữ thông minh nhất
Người đẹp nhất trong tất cả mọi người.
Những người khoẻ hơn anh đều đã mất
Anh vẫn còn là nhờ có em thôi.
Mahômét sẽ chẳng bao giờ chết
Nếu Mariam trung thực giữ lời
Eldarin chẳng chết vì thuốc độc
Nếu người yêu đã chung thuỷ đấy thôi.
Anh biết rằng muôn đời nay phụ nữ
Đã cứu và đã giết biết bao người
Biết bao lần anh đã từng vấp ngã
Chỉ mình em cứu anh khỏi mà thôi.
Em thuỷ chung với kẻ chẳng trung thành
Lòng thuỷ chung này em đã cứu anh.
