Thơ Rasul Gamzatov. Thơ Tám câu - Phần V

Rasul Gamzatov. Thơ Tám câu - Phần V

TÔI KHÔNG MỞ ĐƯỢC

Tôi rất muốn kể về quê hương mình
Cho thế giới nghe nhưng không thể kể
Những chiếc hòm đầy tôi mang theo mình
Nhưng khốn nỗi mở ra tôi không thể.

Những bài hát bằng ngôn ngữ của mình
Cho thế giới nghe, tôi không thể hát.
Tôi chất cái rương viền sắt lên lưng
Nhưng viền sắt thì tôi không mở được.


TÔI CHẲNG THẤY GÌ

Tôi ngồi bên cửa sổ trời mưa
Màn sương xa, giọt nước rơi trên kính.
Trời cứ mưa, tất cả đều trắng mờ
Xa xa núi đồi, còn gần – cung điện.

Không nhìn ra sau màn sương trắng
Chẳng thấy gì dù gần hay xa
Mưa vẫn rơi, ngoài cuộc đời đã sống
Nhắm mắt vào, tôi chẳng thấy gì.


GIẤU ĐI ĐỂ LÀM GÌ

Nhiều tình cảm dạt dào trong lòng tôi
Tôi chưa từng xẻ chia cùng ai hết.
Có nhiều lời đang ngủ trong tim tôi
Hay hơn những lời mà tôi từng viết.

Khi nở ra sẽ ganh tỵ hoa kia
Bông hoa quí hiện giờ tôi đang giữ
Vàng bạc này tôi sẽ đem xẻ chia
Chứ giấu đi để làm gì kia chứ.


NÀY, ANH CHÀNG…

Này, anh chàng lưng dài vai rộng
Hãy đứng ra xa cửa sổ nhà tôi
Đừng che của tôi ánh sáng ban ngày
Hãy tránh ra, trước cửa tôi đừng đứng.

Ở đằng xa kia – núi đồi tuyết trắng
Ngoài biển khơi – thấp thaóng những cánh buồm
Thế mà tôi chỉ thấy bóng lưng anh
Hãy tránh ra, trước cửa tôi đừng đứng.


TÔI NGỒI BÊN BẾP LỬA 

Tôi ngồi bên bếp lửa nhà ông tôi
Nơi ngọn lửa từ lâu không còn cháy
Nơi ngày xưa trò chuyện ông đã ngồi
Còn bây giờ, chắc gì quay trở lại.

Nhưng bên hòn đá đang trở thành đen
Những người đàn ông quây quần ngồi lại
Và trong tôi ký ức lại hiện lên
Tựa hồ như ngọn lửa xưa đang cháy.

EM KHÓC VẬY MÀ CHI

Em ghen anh, khóc vậy để mà chi
Em trách anh những lời đâu có đáng.
Có thể cô ấy anh sẽ nhớ về
Mỗi khi em làm cho anh hờn giận.

Không cô ấy – dù em chẳng hề khen –
Trong cuộc đời anh gây ra đau khổ.
Cô ấy chỉ sẽ còn nhớ về anh
Khi người khác làm cho cô đau khổ.


MỌI THỨ ĐỀU GIÀ

Tôi ngỡ rằng: thảy mọi thứ đều già
Tất cả, dù tôi thích hay không thích
Ngày lại ngày, tất cả đều tan ra
Tất cả đổi thay, chỉ mình tôi không khác.

Theo thời gian đời làm sáng mắt ta
Đời trừng phạt chúng ta bằng tuổi tác.
Em sẽ đau đớn nhận ra đột ngột
Rằng người bạn của em đã rất già.


VỀ NƠI ĐÓ

Dòng nước ngốc của con suối trên đồi
Ở đây thiếu nước đá khô nứt nẻ
Sao ngươi chảy vội vàng về nơi đó
Nơi nước tràn trề, dù có thiếu ngươi?

Thật tai hoạ cho con tim của tôi
Người đáng yêu thì tim đi ghét bỏ
Tại vì sao cứ hướng về nơi đó
Nơi không thật cần đến trái tim tôi?

BIẾT LẤY GÌ SO SÁNH

Biết lấy gì so sánh với tình tôi?
Với bức thư được viết trên giấy thấm
Nơi những dấu vết rõ ràng, dễ nhận
Nhưng đọc thư thì không dễ dàng rồi.

Biết lấy gì so sánh với tình tôi?
Với tiếng thỏ thẻ ban đầu âu yếm
Khi hát lên, bài ca chưa thành tiếng
Nhưng có bài ca, dù chưa có những lời.


KHÔNG BỜ BẾN XA VỜI

Tôi trên mặt đất, như dưới biển - đang bơi
Tôi lặn xuống, không có gì thấy hết
Và khi đó tôi thốt ra những lời
Thay vì lời, chỉ thấy vòng và bọt.

Trên mặt đất những khi ta đau khổ
Như những con tàu ngoài biển đang bơi
Ta cứ bơi, không có phao cứu hộ
Không hải đăng, không bờ bến xa vời.


QUA NƯỚC MẮT

Chiếc khăn rộng trên mặt đất đang vẫy
Là bình minh buổi sớm đón chào ta
Chiếc khăn rộng trên mặt đất đang vẫy
Là hoàng hôn tiễn biệt, buổi chiều tà.

Tôi ngỡ khi xuống gần mặt đất này
Không phải mặt trời mà vòm trời cháy đỏ
Trong ánh sáng vàng, khi thấp hơn nữa
Qua nước mắt tôi nhìn thấy ban mai.


TÔI NGHĨ RẰNG

Tôi nghĩ rằng cây nở bông hoa tuyết
Đi đến gần – tuyết lơ lửng khắp nơi.
Tôi nghĩ rằng em dịu dàng thắm thiết
Khi hiểu ra rồi không thể rút lui.

Tôi chạy theo những lối mòn trên núi
Áo để quên, đến khe núi mưa rơi.
Em thân yêu, em băng giá của tôi ơi
Hãy sưởi ấm tôi, hãy thương tôi với.

DƯỚI ÁNH TRĂNG

Trong nghìn kẻ anh không người tốt nhất
Nhưng ngày đầu em gặp gỡ cùng anh
Em hình dung, em cứ ngỡ, dưới trăng
Trong nghìn kẻ anh tốt hơn người khác.

Trong nghìn kẻ anh không người xấu nhất
Nhưng lỗi của anh làm loá mắt nhìn
Vì thế, giờ đây trong số một nghìn
Dưới ánh trăng em ngỡ anh xấu nhất.

CÁI TÊN EM

Không phải nhà thơ khi anh từ núi cao
Mà cái tên em nhắc đi nhắc lại.
Và bài ca từ thuở ban đầu ấy
Nó vang lên rồi bay biến qua đèo.

Nhà thơ viết ra không ít những lời hay
Trời sinh anh để bài ca anh viết.
Nhưng có phải tên em trên đời này
Còn đẹp hơn những lời hay anh viết?


NHÌN THẤY EM

Trên những sân ga chưa từng biết
Anh bước ra khỏi toa tàu
Những khi con tàu dừng bánh không lâu
Bỗng anh nhìn thấy em, rất đột ngột!

Ở nhưng xứ sở không quen
Những sân bay chưa hề biết
Anh bước ra và rất đột ngột
Nhìn thấy người rất giống với em!..


THƯ CHO MÌNH ANH VIẾT

Người yêu không viết thư cho anh
Người yêu không viết thư cho anh.
Những bức thư cho mình anh viết
Có vẻ như em viết cho anh.

Anh đọc cho hàng xóm nghe thư
Anh đọc cho hàng xóm nghe thư
Hàng xóm nghe những lời tốt đẹp
Em chưa viết cho anh bao giờ.


TÔI THỨC DẬY

Tôi thức dậy buổi ban mai
Bầu trời vô cùng quang đãng
Thế mà hôm qua mưa gió hoài
Cuộc đời trong nước mắt cháy bỏng.

Có ai đó từ rất cao
Giơ ra giữa trời cái chổi
Đã quét đi những ngôi sao
Bầu trời trở nên tăm tối.

TRONG NGÀY 8-3

Nhà đài ơi đừng giận chi Thượng đế
Tám phút trên đài xin hãy tặng cho tôi.
Để tỏ tình yêu tôi sẽ nói những lời
Trong ngày 8-3 với tám người phụ nữ.

Tám phút trên đài liệu có ít cho tôi
Hay chỉ cần một phút thôi là đủ?
Liệu có ít cho tôi tám người phụ nữ
Khi chỉ một người thôi đã thấy quá nhiều rồi?


NÓI VỚI EM

Nếu nói trong nhà mình – là anh nói với em
Còn khi lặng im – nói với mặt đất xanh thắm.
Nói với thế kỷ, với cuộc đời – khi anh im lặng
Anh hướng tới mặt trời, con sóng, đồi núi quê hương.

Anh nói với cả vũ trụ khi ở trên đường
Còn khi lặng im, nghĩa là bên em bay liệng
Chỉ nói với một mình em – chứ không với biển
Với bài hát ban mai và câu chuyện hoàng hôn.

HAI LẦN NGUYỀN RỦA

Con dao của ta ơi, ta nguyền rủa mi
Ta chỉ rút dao ra trong giờ nước mắt.
Ta nguyền rủa thơ - thơ chẳng đáng gì
Khi với tâm hồn trống không thơ cứ hát.

Hai lần nguyền rủa, trong cái giờ chửi bới
Dao của ta ơi, mi hãy nghỉ trên tường
Hai lần nguyền rủa, trong thử thách dữ dội
Thơ của ta ơi, mi hãy trở thành ngoan.


TỪ NHỮNG CÀNH KHÔ HÉO

Hoạ mi ơi ta mang những nỗi buồn
Ta tranh giành với hoạ mi không được
Bài hát của ta và của ngươi không hoà nhập
Ngươi đâu biết nỗi buồn của chiếc lá mùa đông.

Ngươi chỉ mong miền nắng ấm trời xanh
Còn ta quí núi đồi cao vòi vọi
Nơi băng giá, bóng tối hát trên đàn
Rằng ta sinh ra từ những cành khô héo.


ĐƯỜNG TÌNH YÊU

Con tim tôi trong lửa, con tim tôi đang cháy
Tôi biết làm sao, đôi cánh có không?
Đôi cánh có rồi, tôi cảm thấy sau lưng
Trước mặt tôi núi mọc lên từng dãy.

Tôi vượt qua đồi, tôi bay qua núi
Biển gào lên: còn giới hạn nào không?
Đường tình yêu khó hơn mọi con đường
Trước tình yêu có bao nhiêu trở ngại…

TUYỆT VỜI TẤT CẢ

- Đức tính nào của người phụ nữ
Đối với chàng là quan trọng hơn?
- Người phụ nữ tuyệt vời tất cả
Không đắn đo, tôi nhận hết về mình.

Người ta đi hỏi: ở người đàn ông
Những đức tính nào quí hơn tất cả?
- Lòng dũng cảm tô điểm cho đàn ông
Và tình yêu thương dành cho phụ nữ.


NĂM THÁNG TRÔI

Năm tháng trôi. Và tuyết từ trên núi
Lại bay trên đầu cả trẻ cả già
Những ước mơ xanh của mình ta giấu
Dưới vải trải giường màu trắng của ta.

Nhưng hạnh phúc chỗ khác… muôn đời nay vẫn vậy
Tuyết đến mùa xuân, tuyết phải tan ra
Chỉ những gì cho đời sau để lại
Thì sẽ mãi còn những hy vọng của ta.


ĐÂU BÀI CA TỪNG CÓ

Tôi uống cốc thứ nhất – giai điệu hiện ra
Cốc thứ hai – bài ca kéo dài ra mãi
Tôi uống cốc thứ ba – bài ca run rẩy
Cốc thứ tư – vội vàng bỏ chạy bài ca.

Rồi sau đó tôi hỏi chiếc cốc không:
Nhạc ở đâu, đâu bài ca từng có?
Cốc trả lời: bài ca say trần truồng
Và đau đớn đang thổn thức đâu đó.


KHÔNG PHẢI GIÓ

Mưa muốn làm gì mưa thích
Động vào mưa, hãy coi chừng
Gió muốn đi đâu gió thích
Như con ngựa chẳng dây cương.

Còn những lời của ngươi, không phải gió
Và cũng không phải mưa đâu.
Hãy cứ để cho con tim đọc nó
Và điều khiển nó cái đầu.

CÓ MỘT LÁ CỜ

Có một lá cờ
Ở mỗi đoàn quân ra trận
Ngoài trận giữ lá cờ
Bàn tay của người lính.

Có một lá cờ
Ở mỗi người ca sĩ
Tình yêu như lá cờ
Tôi giữ đến ngày xuống mộ.


ĐẦU TIÊN LÀ ANH TỰ NÓI

Đầu tiên là anh tự nói với mình
Rồi anh sẽ nói với em sau đấy.
Và nếu như em hiểu những lời anh
Thì về quê hương Daghestan anh hướng tới.

Nếu quê hương khen giọng của anh
Thì anh lên đường đi vòng quanh trái đất
Và thủ thỉ đọc thơ, khi về nhà mình
Để cho em những thơ này lại đọc.


NGỠ LÀ CON RẮN

Khi mưa hãy còn chưa rơi xuống
Thì tôi đã tìm áo với mũ lông
Khi ngọn lửa hãy còn chưa cháy sáng
Thì áo sơ mi tôi cởi đã sẵn sàng.

Ai bỗng nhiên gặp con rắn mùa hè
Sang mùa đông nhìn sợi dây sợ rắn
Còn sợi dây tôi thấy trong mùa hè
Sang mùa đông tôi ngỡ là con rắn.

TRONG MỌI THỜI GIAN

Trong mọi thời gian – dù sương hay nắng
Trong mọi giờ, bình minh đến bình minh.
Ai hỏi: sống ra sao Daghestan của anh?
Thì câu trả lời tôi chia làm ba dạng.

Một – trong ước mơ nhưng mà không giai điệu
Hai – trong tình yêu nhưng mà chẳng nghĩ suy
Chỉ có ba – hoà nhập những thứ kia
Có cả nhạc, cả tình yêu và hiểu…


TÔI CÓ SỰ QUAN TÂM

Ai khát nước thì người ta uống nước
Ai bực tức thì chỉ uống máu thôi.
Tôi có sự quan tâm không thoát được:
Uống rượu vang – tình yêu làm khổ tôi.

Tôi uống rượu vang cho dễ nói lên lời
Uống vì những người uống rượu vang và nước
Chống những kẻ say máu và đầy bực tức
Chỉ biết căm thù – không khóc, hát, hay cười.


HÃY KHẮC TRÊN CON DAO

Hãy khắc trên con dao của mình
Những cái tên trẻ nhỏ
Để mỗi lần cầm dao, anh sẽ nhớ
Một cái điều khi đó anh quên.

Hãy khắc lên khẩu súng của mình
Khuôn mặt mẹ để mỗi khi giơ súng
Thì với lời van xin hay phê phán
Trong ánh mắt người mẹ nhìn anh.

EM CÀNG ĐẸP HƠN

Buổi chiều em mới đẹp làm sao
Trong khoảnh khắc con tim anh rung động.
Bóng đêm không lừa dối anh đâu
Em càng đẹp hơn trong buổi sáng.

Em đã từng xinh đẹp giữa mùa xuân
Sáng hơn mặt trời, em toả sáng…
Không lừa dối anh đâu, dòng máu nóng
Rằng mùa đông em càng đẹp hơn…

TÔI MỘT MÌNH THƠ THẨN

Tôi một mình thơ thẩn trên đồng cỏ
Trên đồng đất thân thuộc của quê hương.
Người bạn tuổi thơ, người bạn thân thương
Như ngày xưa, với tôi, không còn nữa.

Tôi một mình, chỉ một mình tôi
Không có ai và không điều gì cả
Có thể tôi đang nói cùng tuổi trẻ
Mà có thể cùng với bóng của bạn tôi.

KHÔNG THỂ NÓI

“Anh có thể nói gì về người này?”
Bạn tôi nhún vai, lắc đầu khó hiểu:
“Đi nói tốt về anh ta tôi chịu
Bởi tôi không quen biết con người này”.

“Anh có thể nói gì về người này?”
Tôi đem câu hỏi hỏi người bạn khác.
“Tôi không thể nói xấu anh ta được
Bởi tôi không quen biết con người này”.


TÔI KHÔNG NGỦ MỘT MÌNH

Tôi không ngủ một mình – mà lên ngực
Như người yêu, nghiêng xuống nỗi muộn phiền
Cả sung sướng, buồn đau đều ghé sát
Và nỗi sợ bên thềm như chú chó con.

Tôi thức dậy buổi sáng không một mình
Mà đầu tiên nỗi muộn phiền thức dậy
Rồi sung sướng, buồn đau thức sau đấy
Và bên thềm nỗi sợ đã kêu lên.


IM LẶNG VÀ BUỒN

Suối rì rào, thác nước vang lên
Rồi biến mất đâu đó
Dòng nước cười, còn sông ầm ĩ
Như nhà thơ chếnh choáng hơi men.

Sao dòng nước cười, làm ầm ĩ
Khi muôn đời từ giã quê hương?
Còn tôi luôn luôn im lặng và buồn
Mỗi khi quê hương mình từ giã.


TÔI NẰM TRÊN CỎ

Tôi nằm trên cỏ. Từ rất xa
Buổi chiều hôm tôi nhìn về bản
Có những ngọn lửa lấp lánh từ xa
Những ngọn lửa khi mờ khi rạng.

Có nhiều ngọn lửa đỏ đang lấp lánh
Và đang lấp lánh nhiều ngọn lửa vàng
Những ngọn này tắt, những ngọn kia chiếu sáng
Như những con tim những đồng chí anh em.

GIÁ MÀ ANH

Những cây cao ở quê hương mình
Nắng tháng sáu đang làm cho cây cháy
Anh cũng cháy, héo hon như cây vậy
Dù anh còn thiếu hơi ấm của em.

Mưa tháng sáu lên lúa mì đang quất
Còn trên hồ màn sương đục đang bay
Giá mà anh được uống cho thật say
Giá mà anh được chìm trong đôi mắt.


MẠNH HƠN ĐIỀU CẤM ĐOÁN

Một khi đạt đến đỉnh cao thần thánh
Những dấu hiệu của mình được thể hiện ra
Những người hoạ sĩ đã biết vẽ ra
Trên bức tranh câu chuyện trong Kinh Thánh.

Anh mô tả hình dáng em trong thơ
Dù điều này trong Koran đã cấm
Nhưng đam mê mạnh hơn điều cấm đoán
Đã được đặt vào trong sách Thánh từ xưa.


BỊ THỜI GIAN LÃNG QUÊN

Có rất nhiều nhà thơ tài năng
Bị thời gian lãng quên tất cả
Bởi vì trong những bài thơ của họ
Không cảm xúc bằng Kavkaz quê hương.

Nhiều người lính không biết sợ là gì
Nhưng thời gian đều lãng quên tất cả
Họ không có lòng can trường sắt đá
Trong tâm hồn không có mẹ, không cha.


ĐỜI KHÔNG MUÔN THUỞ

Đời không muôn thuở! – những hòn đá bảo tôi
Khi những hòn đá rơi xuống vực
Giống như đá, vẫn đang rơi xuống vực
Những năm tháng của cuộc đời.

Mưa hắt vào cửa sổ – mưa đến với tôi?
Như mỏ chim, mưa gõ vào cửa sổ.
Cuộc đời còn dài, cuộc đời muôn thuở
Ta vẫn nghĩ như vầy từ thuở trong nôi.

EM RA ĐI

Em ra đi và em đã thắng
Cuộc tranh cãi chẳng dễ dàng
Anh ném cho mình rất mạnh
Lời quở trách đã định cho em.

Em tước vũ khí của anh
Không yêu anh, em chạy trốn
Và anh tự bắn vào mình
Những mũi tên cho em dành sẵn.


HÃY TRAO CHO TÔI CÂY ĐÈN

Hãy trao cho tôi cây đèn, tôi muốn
Nhìn người bạn đường thân mến của tôi
Cơn gió mạnh thổi ngọn đèn tắt ngấm
Đời tối tăm, không nhìn thấy mặt người.

Hãy trao tôi ống nhòm, tôi muốn biết
Những người này, họ đi đến từ đâu
Tôi muốn hiểu: từ đâu và về đâu?…
Nhưng tối mịt, không nhìn ra dấu vết.

TÔI CA NGỢI BUỔI BÌNH MINH

Tôi ngợi ca buổi bình minh tươi rói
Thì mặt trời đã ghé xuống sau rừng
Tôi ngợi ca những dấu hiệu mùa xuân
Thì tuyết đã bay về trên đỉnh núi.

Dù cố gắng đến đâu, nhưng khủng khiếp
Bệnh tật không chịu lùi bước bao giờ
Lợi ích chưa mang bài học cho ta
Thì mùa xuân đã không còn dấu vết.

BUỔI SÁNG ĐẾN

Buổi sáng đến. Buổi sáng này thế nào –
Không vội biết: tất cả đều mong muốn
Dù tuyết rơi, dù trời mưa hay nắng
Buổi sáng về, còn chưa đủ hay sao?!

Người và cây bên cửa sổ rì rào
Sáng hồn tôi, không chút nào vấy bẩn
Buổi sáng mới – tôi vô cùng quí trọng!
Bình minh của đời, tôi quí biết bao!


GIÁ MÀ EM

Giá mà em đã biết về anh tất cả từ đầu
Cho đến cuối thì đã không làm anh muôn đời đau khổ
Nhưng vết thương chẳng nhẹ nhàng, giờ vẫn còn đau
Em làm anh đau tại vì em không biết rõ.

Giá mà em đã biết được tất cả về anh
Từ cuối đến đầu – thì đã không yêu anh như vậy
Và cuộc đời anh muôn đời đã chìm trong khổ ải
Anh thấy vui mừng vì em đã không biết về anh.

Ô TRĂNG

Ô trăng, ai chia trăng ra làm hai mảnh
Một mảnh đang bơi ở giữa trời xanh
Còn một mảnh tôi nhìn thấy rõ ràng
Y hệt mảnh kia bơi trên biển vắng.

Tôi không biết đau bản gốc, bản dịch…
Nhưng hàng triệu người vẫn đọc suốt đêm
Bằng mọi ngôn ngữ - những con mắt, trái tim
Nhưng mà họ không thể nào đọc hết.


CÁI NGÀY ẤY

Cái ngày ấy, giờ đã xa xôi lắm
Bạn rất thân của tôi có năm người
Ngày chiến tranh họ đều ra mặt trận
Ngày trở về chỉ còn có hai thôi.

Một người bạn bây giờ rất xa xăm
Bạn đi xa và từ lâu cưới vợ
Người ở gần xích mích suốt cả năm
Bạn của tôi bây giờ thay đổi quá.


ĐI MÃI KHÔNG VỀ

Buổi sáng đời tôi không đo được
Với bạn bè biết mấy hân hoan.
Buổi chiều đời tôi không tin được
Một mình tôi biết mấy đau buồn.

Những ngôi sao giữa trời xin đừng hiện
Xin các người hãy biến hết đi
Và xin đừng hành hạ tôi câu chuyện
Về những bạn bè tôi đã đi mãi không về.


CHƯA KỊP

Cái chết này, cái chết đừng doạ tôi
Bài thơ chính của đời chưa viết hết
Với người yêu đến phút cuối cuộc đời
Một lời nói chân thành chưa nói kịp.

Chẳng thời gian, chẳng cuộc đời đến cùng
Về quê hương của mình chưa kịp kể
Một thằng hèn mạt, một kẻ khôn ranh
Tôi vẫn còn chưa biết cách trừng trị.


TÌNH YÊU ĐẦU TIÊN

Rằng mùa xuân đến rồi – tôi không rõ
Mặc dù chim đã báo hiệu mùa xuân
Không để ý bởi vì tôi không nhớ
Tình yêu đầu tiên – chớp bể mưa nguồn.

Rằng mùa thu đã về – tôi không rõ
Dù khắp nơi hoa cỏ đã héo hon
Không để ý, bởi vì tôi không nhớ
Tình yêu đầu tiên – một nỗi đau buồn.

LỜI CẦU NGUYỆN CUỐI CÙNG*

Đừng tìm tôi, cái chết – tôi tự đến
Hạn cuối cùng tôi không chậm trễ đâu.
Còn bây giờ đang sống, gặp ngôi sao
Tôi sẽ không bỏ qua niềm hy vọng.

Bạn bè ơi chẳng có gì cầu khẩn
Ngoài một điều: trên phiến đá đau buồn
Xin hãy khắc một lời YÊU… thần thánh
Sẽ mãi còn tình yêu buổi đầu tiên.
_______________
*Rasul Gamzatov mất ngày 03-11-2003.