Chủ Nhật, 4 tháng 12, 2016

Rasul Gamzatov. Thơ Tuyển Raxun Gamzatốp


Rasul Gamzatov. Thơ Tuyển


BÀI CA

Những ngày nắng không còn
Chim bay về phía biển
Chỉ còn em và anh
Nối đuôi nhau ngày tháng. 

Anh và em, hai người
Chỉ hai ta còn lại
Em yêu quí nhất đời
Anh yêu em nhường ấy!

Anh nhìn mái tóc em
Như chưa từng được ngắm..
Lông tơ trắng của chim
Vào tóc đen đã bám… 

Dù trên mái tóc anh
Tuyết nằm, không tan chảy..
Nhưng em yêu của anh
Đẹp nhất, như ngày ấy. 

Màu sắc của mùa xuân
Và đàn chim trở lại.
Nhưng màu của tóc mình
Cùng xuân không quay lại. 

Ta cười với mặt trời
Và nổi đau còn lại..
Em yêu quí nhất đời
Anh yêu em nhường ấy.




ĐÀN SẾU

Tôi cứ ngỡ biết bao người lính trẻ
Từ chiến trường xưa đẫm máu không về
Không phải họ nằm yên trong đất mẹ
Mà hóa thành sếu trắng giữa trời kia.

Sếu vẫn bay như thế tự ngày xưa
Bay đến bây giờ, và cất tiếng gọi.
Có phải thế mà ta thường buồn bã
Rồi lặng im, ngó vào giữa trời xa? 

Và hôm nay đây, trong buổi chiều tà
Tôi nhìn thấy trong màn sương đàn sếu
Sải cánh bay theo đội hình chiến đấu
Như ngày nào giàn trận giữa đồng xa. 

Sếu vẫn bay trên những chặng đường xa
Và cất tiếng gọi những tên ai đấy
Vì thế chăng mà tiếng kêu đàn sếu
Tự bao đời giống với tiếng Ava? 

Đội hình bay mệt mỏi giữa bầu trời
Trong màn sương, buổi hoàng hôn ráng đỏ
Trong đội hình kia hãy còn khoảng nhỏ
Có thể là đấy chỗ để dành tôi! 

Rồi sẽ đến một ngày, tôi sẽ bơi
Cùng đàn sếu trong màn sương như vậy
Bằng giọng sếu, giữa trời cất tiếng gọi
Tất cả những ai còn sống trên đời.



Серебро: Журавли 


ĐÃ ĐẾN LÚC ANH LÊN ĐƯỜNG

Em thân yêu, đến lúc anh lên đường
Anh không thể mang theo mình tài sản.
Đành bỏ lại những ngọn gió mùa xuân
Và tiếng hót của bầy chim mỗi sáng.

Gửi lại em hào quang của ánh trăng
Và bài hát từ xa xăm của sóng
Những bông hoa trong rừng Tlyarotin
Và dòng Côi-xu vội vàng hướng biển.

Và cao nguyên nép mình sau vách đá
Với vết tích vì bão tố mưa giông
Như dấu vết của những đêm mất ngủ
Và nước mắt trên má những mẹ hiền.

Anh không thể mang theo dòng Sulak.
Ở nơi kia anh không biết giữ gìn
Không tia nắng trên vai em ấm áp
Không cỏ hoa cao đến tận vai em.

Anh không mang những gì có từ xưa
Những thứ nuôi tâm hồn anh lớn đó
Những con đường đồi quấn như dây đai
Thơm mùi cỏ khô trong mùa cắt cỏ.

Anh để lại cho em mưa và nắng
Những con sếu trắng và bầu trời xanh… 
Nhưng mà anh mang đi theo nhiều lắm:
Anh mang tình yêu son sắt theo mình.




THƠ VIẾT TRONG ĐÊM NĂM MỚI

Em thân yêu, lại xin em tha thứ
Anh lại mong chờ ân huệ của em
Em hãy tha thứ cho bao lầm lỡ
Những gì mà anh đã phạm trong năm. 

Tha cho anh, rằng không chỉ một lần
Anh nhận lỗi và rồi em tha thứ.
Giọt nước mắt vì lầm lỗi của anh
Đã rót xuống – em hãy tha cho nó.

Rằng có khi lên đường, anh rất bận
Hoặc không bận gì, rồi biến mất tăm
Em tính đếm rất nhiều ngày và đêm
Thế mà anh đã không hề tính đến. 

Hãy tha thứ cho những gì vô bổ
Tất cả những gì đã phạm trong năm
Công việc của anh không hề tính sổ
Mặc dù anh biết việc đó nên làm. 

Tha cho sự mù lòa từng cản trở
Anh nhìn ra những thứ đã gây ra 
Tật điếc đặc, không nghe lời than thở
Mặc dù anh đã có thể nghe ra. 

Những gì đã qua tha hết nghe em
Như mọi khi, vì yêu mà tha thứ
Em không thể quở trách anh hơn thế
Như anh đây vẫn tự quở trách mình.

Dù ít ỏi anh vẫn không hy sinh
Đi xúc phạm những người anh yêu mến
Anh mong em hãy tha thứ cho anh
Và nhẹ nhàng với người anh đã phạm. 


TÔI YÊU MỘT TRĂM CÔ GÁI

Tôi yêu một trăm cô gái
Họ ở khắp mọi chốn, mọi nơi
Họ ở cả trong mộng, ngoài đời
Tôi sẽ nhớ người ta mãi mãi.
Tôi nhớ về một ngày xuân:
Ngày còn là cậu bé chân trần
Tôi gặp một cô gái trẻ
Ôm chiếc bình đi trên đường.
Khi đó tôi ngỡ rằng cô bé
Bé bỏng như chiếc bình.
Nước lạnh trong chiếc bình – 
Tôi biết chắc như thế –
Nhưng dòng nước từ nguồn
Đã đốt tôi lên bằng ngọn lửa.
Giấu ánh mắt nhìn thật nhanh…
Đến bây giờ tôi vẫn yêu cô ấy.

Sau đó – ngày xuân cũng như băng giá
Bên những con sóng của biển Ca-xpiên
Tôi thơ thẩn theo một nàng
Không bước đến gần
Tôi bước đi như là trong giấc ngủ
Lượn vòng trên đường phố
Để được thấy chiếc bóng bên cửa sổ
Từ tầng hai
Rồi trèo lên một cây phong rất cao…
Tôi yêu cô ta kể từ ngày đó.

Một ngày mà tôi còn thở
Thì không quên một cô nàng
Khi đi tàu lên Moskva một lần
Hai đứa cùng chung một buồng
Xin cám ơn người bán vé
Đã bán cho hai chỗ một buồng
Để tôi với nàng qua ô cửa sổ
Nhìn cuộc đời bằng một ánh nhìn chung.
Chúng tôi ngồi bên nhau lặng im
Tôi muốn suốt đời được đi tàu như thế.

Với tôi một cô gái ác
Đến giờ tôi vẫn thấy yêu
Đấy là cái lần nàng bực tức
Đã đem xé nát thơ tôi.

Tôi yêu cái nhìn của ánh mắt vui
Của một cô gái đẹp
Biết bao nhiêu lần thán phục
Đã khen thơ tôi hết lời.

Tôi yêu một cô gái ác
Tôi yêu một cô bình thường
Và yêu một cô nghiêm khắc
Yêu một cô hay dỗi hờn
Yêu một cô rất dửng dưng
Yêu một cô cười thường xuyên
Tôi yêu một cô ngoan ngoãn
Tôi yêu một cô ngang bướng.
Tôi yêu ở khắp chốn thị thành
Trên khắp mọi nẻo đường
Tôi yêu mọi nữ sinh viên
Tất cả các năm ở trường đại học
Tôi luôn mở lòng mình
Gọi tất cả là “em yêu thương”
Tôi yêu một trăm cô gái
Và chỉ bằng một tình yêu như vậy.

Nhưng mặt em sa sầm xám xịt
Em không thèm đứng dậy, cất lời:
“Nghĩa là em trong số một trăm người?
Cám ơn anh, thế mà em không biết!..”

Tôi trả lời: khoan em ơi, đừng vội
Em thân yêu, trong em cả một trăm
Trong người em có một trăm cô gái
Còn em một mình trong số phận của anh!..

Cái ngày anh còn bé
Chạy chân đất trong làng
Chẳng phải em đã ôm chiếc bình
Đi trên con đường nhỏ.

Còn khi giữa ồn ào đường phố
Bên sóng biển Ca-xpiên
Chẳng lẽ em đã không để ý nhìn
Khi anh đi theo sau em như thế?
Sau đó – tiếng bánh xe, em còn nhớ
Của con tàu chở ta đến Moskva?
Một trăm cô gái – chính là em đó mà
Trong em có một trăm cô gái
Trong em – có mùa đông, mùa hè
Trong em – cả niềm vui, nỗi khổ
Cũng có khi em dửng dưng
Có khi ác – anh không hề giấu giếm
Lại có khi em ngoan ngoãn
Và có khi em thật dịu dàng…
Dù em có đi về nơi đâu
Thì anh lại vẫn theo sau
Khi em có điều gì ao ước
Thì anh phải tìm cho bằng được
Ta từng đi trên những ngọn đồi
Nơi còn đọng những đám mây
Và anh với em vẫn hai người
Từng đi đến biết bao thành phố.

Anh yêu cả một trăm cô gái
Vẫn bằng một tình yêu như vậy..
Anh mở cõi lòng mình cho em
Một trăm lần anh gọi “em yêu thương”.

Anh yêu một trăm cô gái trong em
Nghĩa là yêu em mạnh gấp một trăm lần!



THÌ ANH LẠI SỢ

Em đưa bàn tay cho anh
Anh sợ giữ trong tay mình
Anh sợ nếm mùi đau khổ
Và sao nỡ vội buông nhanh.

Và lại bí mật từ chốn xa xăm
Về người em duy nhất anh hướng đến
Anh sợ đôi mắt của em buồn thảm
Nhưng đôi mắt vui – anh cũng sợ luôn.

Anh sợ, khi suốt buổi chiều, em
Ngồi một mình, một mình – đơn độc
Lại sợ nhìn thấy em cùng người khác
Rồi nghĩ rằng em chẳng thủy chung.

Sợ em không nhìn thấy hết trong anh
Lại sợ thấy hết không chút nhọc nhằn
Anh sợ em đi lấy chồng sắp tới
Lại sợ em không bao giờ lấy chồng.

Anh sợ rằng, đã cẩn trọng quá chừng
Khi mà anh đem gọi tên em
Và thấy sợ rằng em lần nữa
Trở thành một kẻ vô danh.


MƯA RƠI NGOÀI CỬA SỔ

Mưa rơi ngoài cửa sổ – anh nghĩ về em
Tuyết rơi trong vườn đêm – anh nghĩ về em 
Sáng tỏ ánh bình minh – anh nghĩ về em
Mùa hè ở ngoài sân – anh nghĩ về em
Những con chim bay đến – anh nghĩ về em
Những con chim bay đi – anh nghĩ về em
Bụi cây xanh có giấu mình dưới tuyết –
Không một điều gì – anh vẫn nghĩ về em
Thì có lẽ em là một cô gái đẹp
Nếu đêm cũng như ngày anh nghĩ về em.


NẾU TRONG ĐỜI CÓ MỘT NGHÌN ĐÀN ÔNG

Nếu trong đời có một nghìn đàn ông
Nhờ mối mai trước nhà em tập hợp
Hãy nhớ rằng trong một nghìn đàn ông
Có tên anh – Rasul Gamzatov.

Nếu từ lâu đã yêu em say đắm
Đứng trước nhà một trăm kẻ đàn ông
Trong số họ có một người trông ngóng 
Người miền rừng có tên gọi: Rasul.

Nếu yêu em chỉ còn lại mười người
Đứng trong hàng nóng lòng như lửa đốt
Có một kẻ vừa buồn khổ, vừa vui
Đó là anh – Rasul Gamzatov.

Nếu yêu em tất cả còn chỉ một
Kẻ điên cuồng thề thốt mãi tình chung
Thì kẻ đó từ đỉnh cao chót vót
Người miền rừng có tên gọi: Rasul.

Còn nếu như em cô đơn buồn khổ
Không còn ai yêu nữa buổi hoàng hôn
Thì nghĩa là chốn cao nguyên đất đỏ
Trên núi cao Gamzatov không còn.


BA NGƯỜI PHỤ NỮ

Ngày tôi đi có ba người đưa tiễn
Cô thứ nhất đứng tựa gốc ngô đồng
Gọi với theo, đầu cô không cúi xuống:
“Anh sẽ quên em, nên em chẳng bận lòng”.

Cô thứ hai đứng bên cửa hiên nhà
Ôm trong tay một bình trà to nặng
Gọi theo tôi “Anh mau trở về nghe!”
Cô thứ ba chỉ thở dài im lặng.

Cô thứ nhất, sau ngọn đồi thứ nhất
Đã ánh bạc lên dưới áng mây hồng
Cô thứ hai cũng chẳng hề chật vật
Tôi quên ngay khi xe chạy qua truông.

Rồi tôi đi qua muôn nẻo đường xa
Thời gian trôi như cầm roi thúc giục
Nhưng lòng tôi chẳng thể nào quên được
Trong ba người – người con gái thứ ba.

Một ngày kia tôi về lại núi rừng
Cô thứ nhất chờ trong cơn giận dữ.
Cô thứ hai vẫn tốt bụng, dễ thương
Ra đón tôi với bình trà to bự.

Cô thứ ba, dù chẳng ra chào đón
Tôi chẳng thể quên sau chuyến đi xa
Rồi cứ đến từng đêm trong giấc mộng
Trong ba người – người con gái thứ ba.




ĐIỀU GÌ ĐẾN SẼ ĐẾN

Có ba khát khao cháy bỏng trong hồn
Nối tiếp nhau, đan xen nhau, hoà quyện..
Thêm một người phụ nữ sẽ ôm hôn
Rồi sau đấy – điều gì đến, sẽ đến.

Bên bàn viết sấy khô một chiếc sừng*
Riêng điều này thì ông trời không cấm
Và sẽ viết thêm một bài thơ tình
Rồi sau đấy – điều gì đến, sẽ đến.

Người phụ nữ đã ôm, nhưng mà chẳng
Giống như người phụ nữ ở trong mơ
Giọt rượu nồng giờ bỗng chua như dấm
Và lời thơ chẳng còn đượm như xưa.

Có ai đấy đưa ra lời đồn đại
Đang bay đi khắp muôn nẻo núi rừng
Rằng nhiệt tình trong tôi không còn cháy
Và ngựa hồng đã khập khiễng đôi chân.

Không để cho ai có thể coi thường
Dẫu thiên hạ lúc này đang biết tiếng.
Thêm một người phụ nữ sẽ không ôm
Rồi sau đấy – điều gì đến, cứ đến.

Lúc này tôi không sấy khô chiếc sừng
Từng lời nói cần đắn đo, suy nghĩ
Lúc này đây, mũi tên nhỏ của mình
Tôi không bắt phải rơi vào điểm chỉ.

Những ngôi sao tôi thắp ở trong đầu
Để thời gian không làm thơ nguội lạnh
Và các bạn hẳn ngạc nhiên: “Ôi dào!”
Rồi sau đấy – điều gì đến, cứ đến.
-------------
*Sấy khô một chiếc sừng: uống hết một sừng rượu.





TÌNH SỐNG MÃI 

Anh bây giờ lại yêu em say mê...
Chỉ nói dối – chẳng làm gì có chuyện?
Thế nhưng mỗi lần anh đến Paris
Lại thấy Paris thần tiên, kiều diễm.

Ta cứ sống trên đời không để ý
Mùa xuân đi – lời nói một lần đầu
Em bỗng thấy buổi chiều nay trẻ thế
Và dễ thương như câu chuyện không đâu.

Lần đầu tiên anh viết một bài thơ
Mặc dù thơ từ lâu anh đã viết
Và dù cho xúc động vẫn có thừa
Anh chỉ nhớ một bài thơ duy nhất.

Vẫn thế thôi, tình yêu vẫn chân thành
Niềm say mê trong anh hồi sinh lại
Em là bài thơ đầu tiên của anh
Là tình yêu đầu tiên, tình sống mãi.


NGHĨ VỀ NGHỀ THƠ

Nghề làm thơ và sáng tạo ra thơ
Nghề như thế trên đời không hề có. 
Thế có gì? Đồi núi ở dằng xa
Có ngày đêm, tuyết rơi và mưa đổ.

Có chuyển động, đứng yên nơi trần thế
Có kỷ niệm ngày xa – nước mắt, nụ cười
Có sự chết đi và sinh ra thay thế
Có sắc sắc không không, có chân lý cuộc đời
Và có phút giây trong cuộc đời người
Sẽ đọng lại thành dấu tích muôn thưở.

Để cho ai, thế giới và cảm giác
Chỉ có thơ ca – người thi sĩ cuộc đời
Nhưng câu hỏi: làm sao thơ viết được?
Thì tự tôi đi kiếm câu trả lời.


TÌNH Ở MÃI TRONG THƠ

Cứ ngỡ rằng từ nay những dòng thơ
Chỉ về tình yêu thì tôi mới viết
Những bài khác tôi sẽ đem xé hết
Rồi đem vứt vào bếp đốt thành tro.

Con đường tôi vẫn chạy từ núi đồi
Ai biết được còn bao nhiêu ngày nữa?!
Đời có một nhưng nếu có nhiều đời
Thì tình tôi vẫn đủ cho tất cả.

Dù ở đâu, dù điều gì đã xảy
Chỉ mong sao tình ở mãi trong thơ
Giờ phía trước thời gian đâu còn mấy
Để đi viết về những chuyện vẫn vơ.

Hãy nhanh tay đóng đầy vựa lúa vàng
Thu đang qua và đông đã sắp sang.


HỒI SINH

Anh nhận thấy một điều: đây là lúc
Anh và em, cả hai đứa hồi sinh
Từ những câu chuyện cổ, nơi nhân vật
Người yêu nhau không khỏi chết vì tình.

Tình yêu trải hết mình, giăng tấm lưới
Kẻ đang yêu bị đốt bởi lửa tình.
Thiên nga yêu lâu ngày không sống nổi
Chỉ quạ khoang sống tới ba trăm năm.

Trời không cho thiên nga sống đến già
Nhưng vẫn yêu cuộc đời mình ngắn ngủi
Hát vang ở đời khúc hát thiên nga
So với quạ vẫn hạnh phúc gấp bội.
Dù sống đến ba trăm năm già cỗi
Nhưng cuộc đời le lói tựa bóng ma.





MẸ

Tiếng Nga “Mama”, tiếng Gruzia “Nana”
Tiếng Avar – thật trìu mến “Baba”
Từ ngàn lời khắp năm châu bốn bể
Số phận rất đặc biệt của lời này.

Là lời đầu tiên từ thuở trong nôi
Lời này đã đi theo vòng của khói
Trên môi người lính trong giờ phút cuối
Tiếng cuối cùng vang vọng mãi không thôi.

Không có bóng tối ở trên lời này
Dù im lặng, có lẽ là vì thế
Những lời khác, khi người ta quì gối
Là để mong thú tội cho người này. 

Nước nguồn khi đựng ở trong chiếc bình
Cũng thì thầm lời này vì có lẽ
Nước nguồn nhớ về đỉnh cao của núi
Bởi núi vốn là mẹ của nước nguồn.

Khi tia chớp xuyên qua đám mây đen
Tôi lắng nghe sau tiếng mưa đổ xuống
Khi những giọt nước vào đất đã ngấm
Lời này vẫn không ngừng tiếng ngân vang. 

Tôi bí mật thở dài khi đau khổ
Giấu nước mắt giữa ánh sáng ban ngày:
“Mẹ đừng lo – tôi nói với mẹ tôi –
Mọi công việc của con đều ổn cả”. 

Về đứa con, mẹ thường xuyên lo lắng
Mẹ nô lệ của tình cảm bao la.
Tiếng Nga “Mama”, tiếng Gruzia “Nana”
Tiếng Avar – “Baba” vô cùng trìu mến. 



Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét