Rasul Gamzatov. Thơ Tám câu - Phần III

Rasul Gamzatov. Thơ Tám câu - Phần III

Ở LẠI ĐẾN CHIỀU

“Những người khách sớm ở lại không lâu”
Trong dân gian đấy là câu truyền miệng.
Tình buổi sớm trong vườn tôi xuất hiện
Tình không đi mà ở lại đến chiều.

“Rượu và bánh tôi đã tiếp em rồi
Em đi cho nhanh, đừng giềng giang nữa!”
“Em không là khách, em từ lâu là chủ”
Em cười gằn chua chát trả lời tôi.


VẪN LÀ CHUYỆN LẠ

Nếu ngươi trung thành với bạn
Thì tôi muốn biết tại sao ngươi
Lên dây đàn theo giọng
Của cây đàn kẻ thù tôi?

Bầu trời chung cho tất cả
Cho quạ khoang, cũng thế, cho đại bàng
Nhưng muôn đời nay vẫn là chuyện lạ
Nếu chúng cùng chung một đỉnh vinh quang.


ĐÂU PHẢI LÚC NÀO CŨNG ĐÚNG

Dưới trời sao, tựa như dưới ánh đèn
Thánh Ala và tôi ngồi trò chuyện.
Có nơi chúng tôi cùng một cách nhìn
Và có chỗ khác nhau về quan điểm.

Ngài nghiêm mặt trách tôi vì lỗi lầm
Trong khổ đau tôi cúi đầu im lặng.
“Thánh Ala ơi – tôi nức nở thì thầm –
Nhưng đâu phải Ngài lúc nào cũng đúng?”


NGƯỜI THỨ BA THỪA

Đã từng có một lần
Đến bây giờ tôi còn nhớ mãi
Có hai nhà thơ thù hằn
Và người thứ ba đứng ra hoà giải.

Thế rồi thù hận họ quên nhanh
Cả hai trở nên thân thiết
Họ cùng hợp sức đấu tranh
Với người thứ ba như kẻ địch.

ĐỜI ĐỎNG ĐẢNH

Đời đỏng đảnh. Ta mặc cho số phận
Ta vần xoay, ta chửi bới cuộc đời

Đời càng nguy hiểm, khó khăn càng lắm
Ta càng yêu đến tuyệt vọng không thôi.

Tôi bước đi vất vả giữa đường đời
Luôn dè chừng – hố nhỏ to có đủ
Nhưng cuộc đời – tôi xin nói có trời
Chẳng có gì tuyệt vời hơn nó cả.


CÓ KHÓ GÌ

Có khó gì khi ta lập được chiến công
Chiến công là khoảnh khắc nhưng còn cuộc đời phía trước
Ta phải sống sao cho xứng với vinh quang
Còn khó hơn là chiến công lập được.

Thành tên phản bội hay kẻ trộm khó gì
Chỉ một phút thiếu nghĩ suy, nhưng sau đó
Ta cố chùi vết nhơ kia, thật khó
Hoặc suốt đời phải sống với vết nhơ kia.


SẼ TUYỆT VỜI HƠN 

Quê hương tôi có những cánh đồng vàng
Và quê tôi có núi đồi xanh thắm.
Giá mà khắp nơi người ta đều tiếp nhận
Những màu sắc này, trái đất sẽ đẹp hơn.

Con người sống trên trái đất mùa xuân
Có di chúc bây giờ và của ông cha để lại
Giá người ta làm theo những lời di chúc ấy
Thì thế giới này sẽ tuyệt vời hơn.


NGỌN LỬA CỦA BẢN LÀNG

Tôi không thấy bếp luôn luôn 
Chỉ cháy mà không tắt
Còn trong ngực tôi – đặt tay lên
Thấy lửa cháy mà không tắt.

Ngọn lửa cháy suốt đêm ngày
Không có bản làng như vậy
Nhưng trong đôi mắt tôi đây
Ngọn lửa làng tôi vẫn cháy.

NHƯ CON TRẺ 

Khi con trẻ khóc bà mẹ cúi đầu:
“Con bị làm sao, con yêu của mẹ?”
Nhưng đứa bé đâu hiểu gì, khóc ré
Chưa có lời biết giải thích làm sao.

Bạn bè của tôi đi đến nhà tôi
Họ hỏi tôi: “Lại có điều gì thế?”
Nhưng mà tôi cũng giống như con trẻ
Không còn sức để mà nói lên lời.


QUẦN ÁO ĐẸP TRONG RƯƠNG

“Cô gái ơi quần áo đẹp đâu rồi
Sao chiếc khăn của em cũ thế?”
“Bởi vì em chẳng có gì vui
Quần áo đẹp đều nằm trong rương cả”.

“Để trong rương cho áo quần nhàu nát
Em cất đi như thế để làm gì?”
“Bởi với người em mặc quần áo đẹp
Đã từ nơi chiến trận chẳng quay về”.


TẤT CẢ SẴN SÀNG

“Đi cùng tôi, kỵ sĩ!” – “Đi đâu vậy?”
“Tốt nhất là anh im miệng cho rồi
Khi cứ vội hỏi câu đi đâu đấy
Thì tốt nhất là hãy ở nhà thôi!”

“Đi cùng tôi, kỵ sĩ!” – “Ta đi bạn!”
“Thế là có người táo bạo, trung thành
Trong mọi thời gian, xa xôi chẳng quản
Người bạn của anh tất cả sẵn sàng!”

TÔI NGÀY XƯA

Giờ mùa xuân đã về trước ngõ
Chim lại đua nhau về với rừng già.
Chúng chẳng biết, chẳng hề hay gì cả
Về những điều đại hoạ của quốc gia.

Tôi ngày xưa cũng vô tư như vậy
Cũng từng giống như những chú chim vui
Còn bây giờ nghe theo lời ai đấy
Để nước mắt rơi xuống ngậm ngùi.


BẠN BÈ TÔI

Những bạn bè của tôi thời xa vắng
Bạn đồng niên còn sống chẳng mấy người
Nhưng có lẽ bây giờ tôi còn sống
Để kỷ niệm trên đời không chết đấy thôi.

Những bạn bè tôi chết ngoài mặt trận
Họ đã từng yêu tha thiết cuộc đời
Tôi hiểu rằng: bây giờ tôi còn sống
Là để kể về những bè bạn của tôi.

CHỈ CÓ TA THÔI

Người ta mơ những buồn, vui
Và hoà bình cho tất cả…
Nhưng những lần ta gặp gỡ
Thì chỉ có ta thôi.

Hãy để những người xung quanh
Không ai biết gì về ta cả --
Về hạnh phúc và đau khổ
Và bài hát đầu tiên…


CÀNG LẮM SAY MÊ

Mùa xuân càng dài, càng sáng
Thì tiếng chim hót vui hơn
Nhưng chim hót phải ngừng
Không thì đất hoá trắng.

Tuyết bên thềm càng nặng
Thì trời càng âm u
Người hát càng say sưa
Lời ca càng cháy bỏng.


NHỮNG NGƯỜI HÀNG XÓM

Người hàng xóm bất hạnh nói về tôi
Rằng số tôi may, nhà tôi có phúc…
Đừng nói vậy – tôi gặp nhiều cái ác
Và thường xuyên mà anh chẳng mơ ra.

Người hàng xóm hạnh phúc cũng kể về
Những nỗi buồn của tôi, về đau đớn…
Đừng nói thế – tôi gặp nhiều cái thiện
Trong cuộc đời, còn anh đã chắc chi.


ANH CẦN CHUÔNG

Anh cần chuông văng vẳng
Để thấu tận trời xanh
Về niềm vui bất tận
Khi em đến với anh.

Anh cần chuông rất lớn
Để ngày cũng như đêm
Gióng lên nỗi buồn vô hạn
Khi em đi khỏi nhà anh.


NGƯỜI NHƯ BAO TẢI

Con người ta giống bao tải như in
Còn xe chở – đó chính là mặt đất
Ngày và đêm – hai ngựa trắng và đen
Kéo xe đi năm này qua năm khác.

Trên đường đi có lắm rãnh, ổ gà
Dốc dựng đứng, đường gập ghềnh, không thẳng
Cuối con đường bao tải bị người ta
Đem tống vào một chiếc hòm rất lớn.

TÔI ĐANG YÊU

Tôi đang yêu – hãy cho tôi con ngựa
Chẳng có gì cản trở được lòng tôi
Và hãy đưa cho tôi con dao nữa
Thép của dao mềm dẻo trong tay tôi.

Tôi đang yêu – hãy cho tôi được hát
Tôi sẽ làm cho thiên hạ sửng người
Cho tôi thêm một ngày sống hết
Cái chết không hề doạ nạt được tôi.


BA NGÀY ĐẦU

Tôi đã từng khắp thiên hạ chu du
Ba ngày đầu tôi mê người ngoại quốc
Ngày thứ tư như trong một giấc mơ
Tôi nhìn thấy chỉ những người thân thuộc.

Ba ngày đầu tiên tôi rất say mê
Giọng nói khác và lời biển khác
Còn sau đó thì tôi chỉ nghe
Tiếng ngựa kêu, tiếng núi đồi, chim hót.


NGỌN LỬA NHỎ

Tôi đã từng trong đêm rất khó
Tìm ra đường, đá ở dưới chân ghê
Mẹ tôi khêu ngọn đèn bên cửa sổ
Để cho tôi tìm thấy đường về.

Từ buổi ấy đường tôi đi vô số
Tôi đã từng gặp bão tuyết, mưa giông
Nhưng khắp nơi nhớ về ngọn lửa nhỏ
Đã giúp tôi vững bước đến cùng.

NHỮNG ĐIỀU QUAN TÂM

- Chim chóc ơi, chim hót về ai vậy?
- Về những con chim ngày xửa ngày xưa.
- Cây rừng ơi, sao các người run rẩy?
- Búa chặt đầu, điều ấy chúng tôi lo.

- Thế con trẻ thường gọi tên ai vậy?
- Chỉ mẹ thôi, mãi mãi và bây giờ.
- Những bánh xe, có gì quan tâm đấy?
- Thời tiết và đường – hai thứ chúng tôi lo.


CUỘC ĐỜI TRÔI

Cuộc đời trôi – cả ban ngày, buổi tối
Tự cuộc đời sửa lỗi của ngày qua.
Cuộc đời trôi. “Anh ở đâu hôm qua?”
Một câu hỏi vợ nhắc đi nhắc lại.

“Anh ở đâu chiều hôm qua?” – vợ hỏi
Cứ như tôi tằng tịu với ai sao.
Biết trả lời sao, chẳng lẽ hỏi: khi nào?
Cuộc đời trôi… “Anh ở đâu?” cứ hỏi.


CÓ CÒN ĐẾN NGÀY MAI

Về năm tháng đã vụt bay đi mất
Về sức khỏe của tôi cũng chẳng thấy buồn.
Nhưng bây giờ một nỗi đau trong ngực
Liệu ngày mai có còn đến hay không?

Tôi không buồn bài thơ chưa kịp viết
Sẽ có ai đâu đó, một khi nào…
Nhưng ngày thu tâm hồn tôi mỏi mệt
Chẳng lẽ trời mưa không tạnh hay sao?…

THẦN CHẾT

Có ai đấy ghé nhà tôi. Trước cửa
Hắn chào tôi rồi đi ngược, đi xuôi
Hắn nhìn quanh nghiêm khắc và chăm chú
Ngang nhiên đặt tay lên ngực của tôi.

- Ô, bác sĩ, sức của mình không tiếc
Quan tâm đến tôi cứ vậy hằng đêm?
- Không phải đâu, ta là thần chết
Ta đến sau này và người sẽ đi luôn.


BA LỨA TUỔI

Ba lứa tuổi trong đời người, ba độ
Như ba cây mọc ở dưới chân đồi.
Trên cây đầu tiên hoa lá xanh tươi
Tình yêu đầu tiên, buổi ban đầu hoa nở.

Hoa nở ra trên một cành cây khác
Tuổi trưởng thành của tôi – say đắm, ngọt ngào.
Rồi trên cây thứ ba là một mối tình sau
Màu vàng ươm, có lẽ là sau chót.




TÌNH MUÔN THUỞ

Ta không là diễn viên… không tóc giả, phấn son
Ta không già đi mà cũng không trẻ lại
Chỉ thời gian làm cho ta thay đổi
Và những mối hoài nghi cho ta phải đau lòng.

Tình muôn thuở và những cái hàng ngày
Cái đẩy lên, cái kéo lùi tôi lại
Hành hạ tôi cả trăm ngàn khổ ải
Giá mà tôi hoà nhập được những thứ này!…


THỜI GIAN KHÔNG QUAY LẠI

Tôi tiễn ngày đi với một nỗi buồn
Tôi chỉ sợ không thấy ngày mai nữa
Và khi nhìn những bông hoa héo hon
Tôi chỉ sợ không còn mùa xuân nữa.

Em ra đi, tôi lo lắng, muộn phiền:
Liệu em có về, có còn gặp lại?
Nghĩ về quá khứ… thì đã thấy đêm
Đêm đã về… thời gian không quay lại.


ĐỪNG HỎI VỀ BÈ BẠN

Những con sóng vội vã nối đuôi nhau
Tôi sẵn sàng với sóng cùng trò chuyện
Dù đứng yên tôi vẫn nghe ra tiếng
Những ngôi sao toả sáng giữa trời cao.

Bất kể đêm hay giữa ban ngày
Được chuyện trò tôi lấy làm vui lắm
Chỉ một điều: đừng hỏi về bè bạn
Tôi thực tình xin đấy, chớ hỏi tôi.

CÁM ƠN EM

Anh biết rằng chứng tật có hàng ngàn
Ở trong đời, trong đam mê cũng vậy.
Cám ơn em – người vợ, người bạn gái
Sắc đẹp của em đã giấu chúng cho anh.

Có thật nhiều trong xã hội chúng ta
Những vấn đề, những điều gây tranh cãi
Cám ơn em bằng những lời êm ái
Đã xua đi những lời nói vu vơ.

BẠN VÀ THÙ

Ngoài những bạn bè vẫn sống quanh mình
Ở trên đời còn có nhiều bạn kín.
Bạn không nhìn ra, bạn không biết tên
Và tự tôi – bạn của người chưa biết đến.

Ngoài những kẻ thù vẫn sống đó đây
Ơ trên đời kẻ thù còn vô khối
Kẻ thù của tôi không ai biết, không hay
Và tự tôi cũng là kẻ thù ai đấy.


CON TÀU MANG TÊN CHA TÔI

Không hoàn toàn bắt buộc với nhà thơ
Đi chu du khắp năm châu bốn biển
Nhà thơ tài để lại dấu vết, mà
Con người, thời gian, không gì lay chuyển.

Bố tôi cả đời chỉ ở Daghestan
Nhưng bây giờ quả là điều kì lạ
Bố rẽ sóng đi trên nhiều biển, đại dương
Còn tôi từ xa xôi trở về làng vội vã.


NẾU EM LÀ BẠN

Nếu em là bạn
Tôi có một yêu cầu:
Đừng ngồi với ai bên bếp lửa.
Cho quạ khoang và đại bàng như nhau
Nhưng chỉ bầu trời chứ không phải vách núi đá.

Điều thứ hai nghiêm ngặt hơn:
Đừng động đến cây đàn kẻ mà tôi nguyền rủa.
Còn nếu như em động đến vô tình
Thì giai điệu của tôi muôn đời em đừng nhớ.

BẠC TRẮNG MÁI ĐẦU

Tuổi 28 tôi vẫn là trẻ nhỏ
Bố đang còn, tôi – cậu bé ngây thơ
Tôi lớn thêm, bố tôi không còn nữa
Nỗi đau buồn – dấu chấm hết tuổi thơ.

Tôi 43… đầu tôi không sợi bạc
Tuổi trưởng thành mẹ con sống gần nhau
Mẹ mất trong ngày tháng Hai tàn khốc
Suy nghĩ nhiều – tôi bạc trắng mái đầu.


ĐỨA TRẺ MỒ CÔI

Mẹ đưa nôi và cất lên lời hát
Lời nguyện cầu chăng?…Câu hát mọi bắt đầu.
Mẹ không còn…và chiếc nôi vắng ngắt
Với tôi chỉ còn lại nỗi buồn đau.

Bố với cây gậy thông lò từ sáng sớm
Khơi lò sưởi lên – giữ ngọn lửa cho đời
Bố không còn… lửa từ lâu tắt hẳn
Tôi trở thành một đứa trẻ mồ côi.

ĐỪNG KHẮC BIA MỘ CHO TÌNH

Viên đá trên mộ ven đường bảo tôi như vậy:
Đừng vội đi đâu, hãy dừng lại một chút ở nơi này
Nếu ngươi đau buồn, hãy nhớ rằng nỗi buồn qua lại
Tất cả đều đi qua, biến mất như đêm nối tiếp ngày.

Nếu người vui – hãy nhớ về phút giây bên mộ
Giờ vui ngắn ngủi nhưng có một sức mạnh vô hình
Đó là tình yêu, tình yêu mạnh và quí hơn tất cả
Đừng chôn tình vào đất, đừng khắc bia mộ cho tình.


CÂY VÀ TÌNH YÊU

Cây đẹp tuyệt vời trong tuyết
Tuyệt vời trong nắng trong mưa.
Tình yêu tuyệt vời – nói thiệt
Tuyệt vời từng phút, từng giờ.

Cơn giông sợ gì vách đá
Khi thích cứ việc gào to.
Tình yêu trong thời thổ tả
Mạnh mẽ, can đảm, tự do.




THEO LỆNH CỦA TÌNH

Tôi có năm trạng thái trong một ngày
Tôi đổi thay nhưng không xoay nhiều cửa.
Tôi trẻ nhỏ – thích chơi đùa với lửa
Tôi thanh niên – khỏe mạnh và mê say.

Tôi người già nhưng máu lại sôi lên
Vị thành niên làm người ta kinh ngạc.
Tôi đem tất cả nhập vào làm một
Thành tình yêu, sống theo lệnh của tình.


RA DÁNG ĐÀN ÔNG

Mọi ngôi nhà đều phải là ngôi nhà
Đường ra đường – dù bé hay dù lớn
Sừng phải ra sừng, thơ phải là thơ
Những chân lý này xin đừng động đến.

Thật tai hoạ trong lò không có lửa
Bất kể nguyên nhân dù có dù không.
Đã là ngựa thì bao giờ cũng ngựa
Còn đàn ông phải ra dáng đàn ông.