Thứ Ba, 6 tháng 12, 2016

Rasul Gamzatov. Thơ Bốn câu - Phần I

Rasul Gamzatov. Thơ Bốn câu - Phần I



ĐỪNG ĐỂ TRĂM NĂM ĐAU KHỔ

Sáng thức dậy hãy nhìn ra cửa sổ
Con ngựa trắng đợi chờ. Hãy giục dây cương
Lạy trời đừng để cho trăm năm đau khổ
Vì những gì có thể làm mà không kịp làm xong.


ĐIỀU TÔI MONG ƯỚC

Tôi ước điều gì ở con tạo xoay vần?
Là những gì mà các anh cũng thế:
Sao cho bánh mỳ nhẹ nhàng hơn và rẻ
Còn lời sẽ đắt hơn và sẽ nặng hơn!


THỨC BẠN SUỐT ĐỜI

“Tôi mơ thấy người phụ nữ lúc gần sáng
Thế mà những chú gà sao lại thức tôi!”
“Con người ơi, tốt hơn là cầu nguyện
Vì chúng tôi đã thức bạn suốt đời”.


BẠN MƠ THẤY GÌ

“Bạn mơ thấy gì?” – “Quên rồi giấc mơ đêm!”
“Cũng chả sao! Tôi chúc cho điều khác
Cho ngày này bạn hình dung rõ ràng
Như tràng hạt bắt đầu lần từng hạt!”




LÊN VÀ XUỐNG

Từ những người vận động viên leo núi
Tôi biết rằng đi xuống khó hơn lên
Tôi bốn mươi, đỉnh cao tôi đạt tới
Giờ con đường ngày một khó khăn thêm.


BÀI HÁT

Ngọn gió hát bên cửa sổ của tôi
Một bài hát từ lâu tôi đã chán
Ngọn gió hát bên cửa sổ của người
Một bài hát tôi vô cùng yêu mến.


VỀ VỚI NÚI ĐỒI

Dù từ đỉnh cao nào tôi ném đá
Thì đá cũng rơi xuống dưới mà thôi
Dù từ thung lũng nào bài ca tôi thả 
Thì bài ca cũng bay về với núi đồi.


ĐẾN MỘT NGÀY

Đến một ngày thần chết sẽ bắt ta 
Duy chỉ có tình yêu là tránh khỏi.
Qụa ngừng bay khi nhìn thấy ngôi nhà
Trong lò sưởi đang cháy từng thanh củi.


TRỚ TRÊU

Sự phân chia của cải trong trời đất 
Sao lại trớ trêu như thế hả đời.
Khi không còn răng – cho tôi ăn thịt
Khi răng đủ đầy – ăn cháo không thôi.





ĐỜI LÀ CHIẾC CỐI XAY

Đời – chiếc cối xay, tháng năm xay dần cạn
Không biết nghỉ ngơi biết ngủ là gì.
Quay càng nhẹ nhàng, quay càng nhanh nhẹn
Khi trong lòng thóc lúa đã vơi đi.


LÀM KẺ VÔ THẦN

Nếu trên đời không còn lắm nhà tù
Thì tôi làm người lạc quan biết mấy.
Nếu bất tử cho tất cả chúng ta 
Thì tôi sẽ làm kẻ vô thần vậy.


TA LÀ KHÁCH VIỄN DU

Ta là khách viễn du, chỉ yên trong giờ phút
Những con chó kia ta không để ý nhìn.
Còn khi chúng không thấy ta là lúc
Ta cảm thấy mình càng lặng yên hơn.



BA CON ĐƯỜNG

Từ mọi con đường anh biết có ba:
Những con đường mà ta không rời bỏ
Chết – một đường, một đường khác – thơ ca
Đường thứ ba? Thì mỗi người đều có.




NHỮNG ĐIỀU QUAN TRỌNG

Lửa, nợ nần, bệnh tật và kẻ thù
Những tai ương chảy trong đời như thế
Đi coi nhẹ – chỉ có những người ngu –
Tầm quan trọng của những điều vừa kể.


KHÔNG ĐÚNG THỜI GIAN

“Còn gì vô bổ bằng trái cây non nớt
Bị người ta đem hái trước thời gian?”
“Nhưng rơi xuống đất trái cây mục nát
Cũng chỉ vì không hái đúng thời gian”.


NGƯƠI CẦN GÌ

“Ngươi muốn gì hỡi người đang đói?” – “Đồ ăn!”
“Ngươi muốn gì kẻ không nhà?” – “Chốn nương thân!”
“Ngươi cần gì, người đang khát?” – “Chỉ nước thôi!”
“Ngươi cần gì, người đang đau khổ?” – “Cần lời!”


ĐAU ĐỚN NGHĨ SUY

“Sao đôi mắt giống như hai cái lỗ?”
“Đau đớn, nghĩ suy trong đó không còn!”
“Sao đôi mắt cháy bừng như ngọn lửa?”
“Đau đớn, nghĩ suy trong đó cháy lên!”


HAI CON MẮT

Hai con mắt chia ra ở hai nơi
Để mắt này không làm đau mắt khác
Hai con người sẽ tị hiềm, ghen ghét
Khi cả hai người cùng đóng một vai.


ĐẮT HƠN VÀ RẺ HƠN

Tôi hạnh phúc chẳng mù không kém trí
Chẳng có gì phải trách phận, than thân
Nhưng vẫn mong cho bánh mỳ thêm rẻ
Còn mạng người thêm một chút đắt hơn.


MÁU VÀ NƯỚC MẮT

Từ vết thương máu đang chảy thành dòng
Nhưng nước mắt thì không. . .theo qui luật:
Quí hơn máu nước mắt với đàn ông
Còn nếu không – sao gọi đàn ông được?


QUYỀN HÀNH VÀ BẠO LỰC

-Tại vì đâu sinh ra quyền hành, bạo lực?
-Từ yếu đuối của con người chúng được sinh ra.
-Thế yếu đuối của con người từ đâu có được?
-Cũng bởi từ quyền hành, bạo lực mà ra.



TIN VÀ KHÔNG TIN

“Trong chúng ta ai vất vả với đời?”
“Đó là người không có ai tin cả!”
“Trong chúng ta vất vả nhất là người?”
“Đó là người không tin vào ai cả!”


IM LẶNG NGHE MƯA

“Chim chóc ơi, sao các người lặng thế?”
“Chúng tôi đang im lặng để nghe mưa!”
“Các nhà thơ, sao các người lặng lẽ?”
“Chúng tôi đang im lặng để nghe mưa!”


AI LẮM LỜI

“Ai lắm lời bằng gái già quá lứa?
Sắc đẹp kia thiên hạ chẳng ai nhìn.”
“Ai lắm lời bằng nhà thơ không còn trẻ?
Viết nhiều năm nhưng không có được cái tên!”


MẮT VÀ CHÂN

Đôi mắt ta cao hơn hẳn đôi chân
Theo nghĩa đó, tôi thấy điều đặc biệt:
Trời sinh ra sao cho cứ mỗi lần
Trước khi bước, đôi mắt nhìn thấy hết.


SINH VÀ TỬ

Ta sinh ra là ngọn đèo thứ nhất
Chết - đèo thứ hai, là cuối con đường
Thế mà ngươi cứ giản đơn ao ước
Sẽ đi qua ngọn đèo thứ một trăm!


ĐÓI VÀ NO

Hãy đừng để cho một ai quá đói
Và cũng đừng để ai đó thật no:
Người quá đói sẽ trở nên dữ dội
Người quá no điều ác sẽ làm to.


VUI VÀ BUỒN

“Điều gì biến bé con thành nhà thông thái?”
“Đau buồn!”
“Điều gì biến nhà thông thái thành trẻ dại?”
“Hân hoan!”




NGƯỜI VÀ KHỈ

Để con khỉ có thể biến thành người
Cần thời gian hàng trăm ngàn thế kỉ
Thế mà có điều không khỏi nực cười
Trong phút giây có thể người thành khỉ.


AI HẠNH PHÚC HƠN

“Trên đời này còn ai hạnh phúc hơn
Người khỏe mạnh, không biết gì bệnh hoạn?”
“Chỉ có ai không biết giận, biết thương
Không ghen tỵ với cả thù và bạn!”


ĐÊM ĐÔNG

Đêm mùa đông, ôi những đêm mùa đông
Cứ để vậy, xin hãy đừng ngắn lại
Hãy cứ để cho suy nghĩ dài hơn
Cái chết rõ hơn, cuộc đời cũng vậy.


TRƯỚC VÀ SAU

Đừng cố gắng làm người đi trước nhất
Thường những ai đi trước dễ ăn đòn.
Cũng đừng gắng làm người đi sau chót
Người đi sau bị gậy đánh vào chân.


GIÁ MÀ ANH

Người trên đường bước lặng yên, thanh thản
Chẳng bận lòng vì sắc đẹp của em.
Họ chẳng thấy gì dù cho mắt sáng
Giá mà anh mượn được họ mắt nhìn.


MẾCH LÒNG

Anh không ngạc nhiên khi trời rơi đầy tuyết
Nhưng sao tuyết cả gan chạm lên mái tóc em!
Anh cũng không trách gì ngọn gió kia gào thét
Nhưng thấy mếch lòng khi ngọn gió ôm em!


KHÔNG BAO GIỜ

Anh nhìn thấy mùa thu nổi gió
Kêu vù vù, thổi giạt cỏ và hoa
Anh tự nhủ lòng mình trong phút đó
Không bao giờ đưa em sánh với hoa.





KHI CHIM HÁT

“Chim chóc ơi, xin chim hãy nghe tôi
Xin hãy để tôi hát cho xong nhé!”
“Nếu như người có tâm hồn thi sĩ
Hãy im đi, khi chim hát, người thôi!”


KHÔNG TRẺ LẠI

Ngươi còn trẻ? Rồi sẽ già, đừng buồn.
Ngươi chưa yêu? Rồi sẽ yêu, đừng vội.
Ngươi dại dột? Có thể rồi sẽ khôn.
Ngươi đã già? Than ôi! Không trẻ lại.


KHÔNG PHẢI HÔM NAY

Cái chết khoe với tôi chốn bồng lai
Ghé vào tai: hãy đi đà đến lúc.
Tôi trả lời: tôi xin về địa ngục
Nhưng ngày mai chứ không phải hôm nay.


ĐỜI NHƯ VỞ KỊCH

Nhớ lại tuổi xuân giống như hài kịch
Tuổi trưởng thành – chính kịch. Tôi đóng đã từ lâu
Bây giờ tuổi già tôi vào vai bi kịch
Màn cuộc đời khép lại đã bắt đầu.


AI LÀ TÁC GIẢ

Tôi ngồi viết dưới cây, bên bờ biển
Tiếng lá cây, tiếng sóng biển rì rào.
Ai là tác giả - thật khó nói làm sao
Tôi, nhà thơ hay là cây hay biển.


KHÔNG XẤU HỔ

Con người ta sẽ không biết tuổi già
Nếu người ta đều chết khi còn trẻ.
Tôi, tất nhiên, chẳng trách gì tuổi trẻ
Và cũng không xấu hổ bởi tuổi già.


HAI Ý NGHĨ

Có thật nhiều ý nghĩ trong đầu tôi
Nhưng thực ra chỉ cần hai ý nghĩ
Hai ý nghĩ, với tôi, là đầy đủ
Một – cuộc đời, một – cái chết mà thôi.




TÌNH CÒN SỐNG HAY KHÔNG

Ta nhìn lên trời – liệu có mưa không?
Lúa có tốt không? – ta nhìn ra đồng.
Rồi ta nhìn nhau, nhìn đi nhìn lại
Liệu tình yêu có còn sống hay không?

NGHỊCH LÝ

Khi cần mưa thì trời lại nắng
Khi cần ánh mặt trời thì lại trời mưa.
Khi tôi lặng im, đáng ra phải chuyện trò
Khi tôi nói lời, đáng ra là im lặng.


CŨNG SẼ KHÓC THẦM

Tôi gặp người đàn bà, người đó nhận ra tôi
Người đàn bà đã gạt nước mắt thầm lặng.
Cuộc đời tôi với người đàn bà rất giống
Và cuộc đời tôi rồi cũng sẽ khóc thầm.


NHƯ KHÔNG CÓ MUỐI

Đã từ lâu bài hát tôi không còn hát nổi
Đã từ lâu tôi đứng bên cạnh cuộc đời.
Cuộc sống của tôi nhạt nhẽo chẳng có gì vui
Đời thiếu bài ca như đồ ăn không có muối.




THÁNH GIÚP ĐƯỢC GÌ KHÔNG

Theo dòng suối tôi sảng khoái lên đường
Nhưng bỗng nhiên suối không còn nhìn thấy
Dòng chảy như biến vào trong cát vậy
Liệu Thánh Ala có giúp được gì không?


CÁI GÌ LÀM ĐẸP

Cái gì làm đẹp cho đầu – tri thức hay cái mũ?
Lòng dũng cảm và tình yêu – cái gì làm đẹp cho tim?
Nhưng lòng dũng cảm và trí khôn tôi đem theo mình
Hãy quên đi cho nhanh một cuộc đời vừa vui vừa dễ.


NHƯNG…

Tôi đi tìm đường nhưng mà luôn vấp ngã
Tôi mong điều tốt lành nhưng chỉ có nhầm thôi
Tôi muốn sống chân thành nhưng chẳng thấy ai người
Tôi đợi lời tỏ tình nhưng chỉ tự mình đi thổ lộ.


TA SẼ ĐI VỀ ĐÂU

Giá bánh mỳ cứ ngày một leo cao
Giá mạng người cứ ngày một xuống sâu.
Khi tất cả mọi điều này tiếp tục
Thử hỏi rằng ta sẽ đi về đâu?


CHÂN LÝ CUỘC ĐỜI

Cả đời tôi chân lý đã đi tìm
Cả đời tôi đã gặp những sai lầm
Nhưng hiểu ra một điều trong ngày cuối
Chân lý cuộc đời chính là sự sai lầm.


TẠI SAO

Năm tháng trôi đi, đời này qua đời khác
Bầu trời kia hết u ám thì xanh
Mỗi người trong đời đều có vẻ khôn lên
Nhưng tại sao loài người vẫn còn dại dột?


MÙA XUÂN ĐI QUA

Mùa xuân đi qua, mùa xuân không theo nổi
Mùa đông sang, làm sao tránh được mùa đông.
Tình yêu qua rồi, tình không quay trở lại
Cái chết đang chờ, có ai tránh được không?


ĐÀN ZU-NA

Người ta cười nếu cảm thấy buồn cười
Người ta khóc nếu gặp điều buồn tủi
Còn đàn Zu-na chỉ có biết chơi
Dù ở đâu: đám tang hay đám cưới.



VÌ ANH YÊU EM

Anh học đi để đi đến với em
Anh học nói để cùng em nói chuyện
Anh yêu hoa để tặng cho em yêu mến
Anh yêu đời là bởi vì anh yêu em.


THƠ VÀ TÌNH

Bao kẻ quyền hành đều lần lượt đổi ngôi
Như mùa hè hết mưa rồi lại nắng
Chỉ đời tôi không biết gì biến động
Thơ và tình và chỉ thế mà thôi.


MÁU CON NGƯỜI

Hãy nhìn xem - người ta xếp hàng mua rượu
Mua bánh mì, mua sữa, mua xăng.
Nhưng cứ chảy máu những người vô tội
Máu con người rẻ hơn rượu và xăng.


CẢ ĐỜI TÔI

Cả đời tôi cháy trong lửa tình yêu
Cái ngọn lửa trong máu tôi cứ đốt.
Chẳng biết tôi có sợ gì lửa ngục
Nơi mà tôi chắc sẽ đến sau này?


HÌNH DÁNG EM

Hình dáng em anh tạo dựng bằng thơ
Hình dáng em anh vẽ bằng từ ngữ.
Nhưng trong tim anh những nét hiền từ
Lại hoá ra không giống em mới khổ.


TỪ ĐÂU RA

Bên nôi hát ru ta những lời tốt đẹp
Rồi tuổi thơ ta nghe những chuyện tốt và hiền
Vây quanh tuổi thơ ta tình yêu và trong sạch
Thế từ đâu ra trên đời cái ác với bóng đen?


SẠT LỞ GIỮA HỒN TA

Ta cứ ngỡ: đất trong rừng nối tiếp nhau sạt lở
Đó chính là trừng phạt của Thánh Ala
Nhưng núi đồi đều giữ lặng im tất cả
Chỉ sạt lở rầm lên ở giữa hồn ta.


NIỀM HY VỌNG

Nếu thơ bị gông cùm thì tôi được tự do
Còn nếu thơ tự do thì tôi trong tù hãm.
Tôi bây giờ không giấu niềm hy vọng
Tự do cho tôi và cả cho thơ.


CHÂN DUNG KHAYYAM

Nếu bỗng nhiên tôi trở thành hoạ sĩ
Chân dung Khayyam tôi sẽ vẽ thế này:
Một bình rượu đầy ông ôm ở trong tay
Bên người đẹp ôm cây đàn thủ thỉ.


XẤU TỐT Ở TRONG ĐỜI

Tôi không nói rằng tôi người xấu từ trong nôi
Mà trong đời dần dần tôi trở thành người xấu
Tôi cũng không là người tốt từ những ngày thơ ấu
Mà tôi chỉ dần dần tốt lên ở trong đời.


CHUYỆN THUÊ MƯỚN

Hôm nay người ta nói chuyện thuê chuyện mướn
Chỉ tôi một mình cứ lóng ngóng không thôi.
Có ai người hãy cho tôi thuê mướn
Tình yêu của tôi, tuổi trẻ của tôi.


VỚI HAI ĐIỀU

Đầu có một, nghĩ suy – vô thiên lủng
Suy nghĩ nhiều đầu chỉ biết điên lên.
Tốt hơn hết hãy lặng yên mà sống
Với hai điều: sống và chết là hơn.


BỆNH TÌNH YÊU

Dù có đến cả trăm ngàn thầy thuốc
Bệnh của tôi cũng không thể chữa lành
Bởi bệnh tôi, bệnh tai ác – bệnh tình
Nên nhiệt độ không có gì đo được.



CẢ TRĂM NGÀN THỨ TIẾNG

Anh học đi để đi đến với em
Anh học bay để tìm em bay đến
Anh học nói cả trăm ngàn thứ tiếng
Để bằng ngôn ngữ nào anh cũng nói “yêu em”.


NÔI VÀ BẾP LỬA

Cảm ơn nôi ru tôi buổi ban đầu
Sưởi ấm hồn tôi – cám ơn bếp lửa.
Nôi và bếp – bắt đầu của mọi bắt đầu
Bất hạnh cho ai quên nôi và bếp lửa.


THẾ GIỚI BÊN KIA

Người ta cười trong rạp hát, rạp xi-nê
Nhưng trong cuộc đời người ta lại khóc
Sau ngày cưới là những ngày khó nhọc
Chỉ khác khi ta về thế giới bên kia.


ĐIỀU CAY ĐẮNG

Anh gặp em trong một buổi xấu trời
Hai con tim bỗng nhiên hoà làm một
Nhưng bây giờ vỡ ra trong phút chốc
Cay đắng một điều em đã dối lừa tôi.


NƯỚC MẮT VÀ SÓNG

Tôi chia sẻ buồn đau với những con sóng bạc
Hai giọt nhỏ rơi vào mắt tôi nói với tôi rằng:
“Giữa nước mắt và chúng tôi không có điều gì khác
Chúng tôi đều là kết cục của đau thương”.


DO Ở CUỘC ĐỜI

Ước muốn của tôi xem ra dễ ợt
Tất cả chẳng qua do ở cuộc đời
Khi có bệnh tôi trở thành thầy thuốc
Khi có tình – thành thi sĩ, thế thôi.