Bị em giam lỏng hơn hai mươi năm

37.В твоем плену я двадцать с лишним лет

В твоем плену я двадцать с лишним лет,

И кажется, ты мне связала руки.

Но вот порою друг или сосед

Берет меня из плена на поруки.

Но на свободе грустен я и слаб,

Вокруг бесцветно все, все лица серы.

И, как свободу получивший раб,

Я жить не в силах без своей галеры.

Так, с привязи сорвавшись, волкодав

Лишь поначалу весело резвится,

Но вскоре, все заборы обежав,

Спешит к привычной цепи возвратиться.

И я, свободе горестной взамен,

Предпочитаю свой извечный плен.

37.BỊ EM GIAM LỎNG HƠN HAI MƯƠI NĂM

Bị em giam lỏng hơn hai mươi năm

Anh ngỡ như chân tay mình bị trói

Nhưng một hôm ông láng giềng đi tới

Giải thoát anh ra khỏi cảnh giam cầm.

Ra tự do anh yếu đuối, anh buồn

Mọi gương mặt xung quanh đều màu xám

Giống kẻ nô lệ tự do được nhận

Biết sống làm sao khi thiếu chiến thuyền. 

Giống như chó săn phá được dây xiềng

Chỉ lúc đầu nhảy cẫng lên vui vẻ

Nhưng một hồi chạy vòng quanh bờ giậu

Lại quay về với xiềng xích đã quen. 

Và anh thích đem tự do buồn khổ

Đổi lấy giam cầm của em mãi mãi. 

Không ở đâu cảm thấy mình nhỏ bé

36.Нигде не чувствовал себя такой крупицей

Нигде не чувствовал себя такой крупицей,

Как здесь, где высится безбрежный океан.

Его я слушал, и воздал он мне сторицей –

Легенды пел, дарил мелодий ураган...

К нему пришел я гневом, болью поделиться,

Обидой жгучей! Но, смеясь, как мальчуган,

Он говорил мне: глупо гневаться и злиться

На то, что честь твою порочит интриган.

Я ни сочувствия не вызвал, ни печали.

Он говорил: какие выстрелы звучали,

Какие бури посещали белый свет,

Но все на месте – океан, скала, поэт!

Живи, как будто все твои невзгоды –

Ошибочный прогноз бюро погоды.

36.KHÔNG Ở ĐÂU CẢM THẤY MÌNH NHỎ BÉ

Không ở đâu cảm thấy mình nhỏ bé

Như ở đây, trước biển cả mênh mông

Tôi lắng nghe, biển trả gấp trăm lần

Bằng huyền thoại, những lời ca của gió… 

Tôi đến đây đem nỗi đau chia sẻ

Giận vô cùng! Nhưng như cậu bé con

Biển nói rằng: giận dữ là điên khùng

Để kẻ gian hùng làm mất danh dự. 

Tôi không thấy cảm thông hay buồn bã

Biển nói rằng: dù tiếng súng vang lên

Dù bao cơn bão quét qua trần gian

Vẫn an vị – biển, nhà thơ, vách đá! 

Hãy sống cứ như nghịch cảnh của ngươi –

Là do cơ quan dự báo thời tiết sai.  

Im lặng còn hơn tranh luận

35.Молчите лучше! Спор о песне и о хлебе

Молчите лучше! Спор о песне и о хлебе –

Лишь пустозвонство, лживый фарс и болтовня.

Отца клевали, а теперь клевать меня

Вы принимаетесь – ведь мой отец на небе!

А у него, признаться, не было ни дня

Без ваших коршунских нападок и долбежки:

«Мир – это хлеб, и мы съедим его до крошки,

А песней кормят не народ, а соловья».

«Нет, мне не надо сверх того, что я имею», –

Он пел и горцев ободрял струной своею.

Теперь воздвигнут он страной на пьедестал,

Теперь Гамзатом дорогим для вас он стал.

Но я ведь сын его и знаю, как завзята

Корысть, спешащая купить портрет Гамзата.

35.IM LẶNG CÒN HƠN TRANH LUẬN

Im lặng còn hơn tranh luận về thơ và bánh mì

Chỉ những lời ba hoa, những trò nói nhảm.

Họ từng đánh cha tôi, bây giờ tôi – họ đánh

Các anh có sao không – cha tôi ở trên trời! 

Phải thừa nhận rằng không có lấy một ngày

Mà cha tôi không bị người xúc phạm:

“Thế giới là bánh mì, chúng ta ăn từng mảnh

Nhưng thơ dân không viết ra mà chỉ họa mi”.

“Không, tôi không cần nhiều hơn những gì tôi có” –

Ông từng ngợi ca những người con của núi rừng.

Và giờ đây đất nước đã dựng tượng của ông

Gamzat trở nên thân thương với bao nhiêu người đó. 

Nhưng tôi là con ông, tôi biết rằng lợi lộc

Khi vội vàng đi mua bức chân dung Gamzat. 

Ngoài chiến trường

34.О, пропавший без вести солдат

О, пропавший без вести солдат

На войне, в атаке огневой,

Ждет тебя отчизна, дом и сад –

Возвращайся, ты для нас живой!

Но назвать могу я целый ряд

Заживо погибших! Постовой

Задержать их, проходимцев, рад –

Скрыли адрес, заработок свой...

А когда от них приходит весть,

Плачет мать, не в силах перенесть, –

Лучше бы в далекой стороне

Без вести пропали на войне.

Презираю! Не о них пою –

О погибших без вести в бою.

34.NGOÀI CHIẾN TRƯỜNG 

Ngoài chiến trường có biết bao người lính

Từng mất tích trong những cuộc tấn công

Tổ quốc chờ các anh, ngôi nhà, khu vườn

Với chúng tôi, các anh đang còn sống!

Nhưng tôi có thể gọi tên khối kẻ

Sống như mà chết! Hỡi những chốt canh

Hãy bắt giữ họ, những kẻ gian hùng

Giấu địa chỉ và tiền nong của họ… 

Để khi về họ người ta đưa tin

Bà mẹ khóc, dường như không chịu nổi –

Thà ở một nơi xa xôi nào đấy

Cứ như người mất tích trong chiến tranh. 

Tôi khinh bỉ! Tôi không ca về họ

Mà chỉ về những người mất tích nọ. 

Những kiến thức của anh là vô tận

33.Неизмеримы знания мои

Неизмеримы знания мои,

Неведенье мое неизмеримо.

Но меркнет перед мудростью любви

Ученый мир, когда ты мной любима.

Забыл я все, чего забыть не мог.

Тебя одну забыть не в состоянье.

Но этого мне хватит, видит бог,

Когда померкнет память на прощанье.

Что было, есть и будет? Ты одна –

Мой прошлый век, сегодняшний, грядущий.

Одна во все ты будешь времена, –

Клянусь, что я поющий, но не лгущий!

Я не завидовал, не мстил, не угнетал.

Кто о судьбе такой прекрасной не мечтал?

33.NHỮNG KIẾN THỨC CỦA ANH LÀ VÔ TẬN

Những kiến thức của anh là vô tận

Và vô vàn thiếu hiểu biết của anh. 

Nhưng thế giới khoa học đứng trước tình

Sẽ mờ nhạt khi được em yêu mến. 

Anh quên tất cả, nhưng không quên được

Một mình em là không thể nào quên. 

Nhưng mà anh thấy đủ, Thượng Đế nhìn

Khi giã biệt đang nhạt dần ký ức. 

Tất cả những gì đã, đang và sẽ

Quá khứ, hiện tại và tương lai anh

Em ở trong tất cả mọi thời gian

Anh xin thề, anh không hề nói dối!

Anh không ganh tỵ, không áp bức, trả thù

Cuộc đời đẹp như thế ai không mơ? 

Hỡi vách đá Tsadin

32.Мой краток век, Цадинская скала

Мой краток век, Цадинская скала,

Я – человек, а ты живешь веками.

Но я успел вкусить добра и зла

И боль терпел, как твой живучий камень.

Открылись мне поступки и дела,

Невиданные скалами доселе.

И кровь из ран душевных потекла,

Струясь, как влага из твоих расселин.

И ты, быть может, в странствиях была

И потому спокойна, как твердыня.

А может быть, от горного орла

Ты знаешь все, что происходит ныне?

Веками стоя как бессонный страж,

Ответь: тут был ли век такой, как наш?

32.HỠI VÁCH ĐÁ TSADIN

Hỡi vách đá Tsadin, cuộc đời tôi ngắn ngủi

Tôi là con người, còn ngươi sống ngàn năm.

Nhưng tôi nếm trải thiện ác ở trần gian

Và chịu đựng nỗi đau như là hòn đá vậy. 

Những công việc đã mở ra cho tôi

Những gì mà đá cũng không biết nổi.

Từ những vết thương tâm hồn máu chảy

Như nước chảy từ kẻ hở của ngươi. 

Có thể là ngươi xưa từng đi lại

Mà lặng yên, giống như bức trường thành.

Mà có thể, từ những chim đại bàng

Ngươi biết tất cả những gì đang xảy?

Xin người canh hàng thế kỷ trả lời:

Có thế kỷ nào như thế kỷ chúng tôi? 

Tôi cúi mình trước Phương Tây

31.Я преклоняюсь перед Западом, когда

Я преклоняюсь перед Западом, когда

Хожу по Лувру, слышу музыку Шопена...

Любовь Петрарки, Дон Кихота доброта,

Крылатость Гейне — жизнь без них несовершенна!

Перед Востоком преклоняюсь! Погляди

На это дивное японское трехстишье,

Там три арбы: две – сзади, третья – впереди, –

Все остальное для сокровища излишне!

Я преклоняюсь перед Севером давно!

Богатыри великих саг – несокрушимы!

Я перед Югом преклоняюсь! Пью вино

Его поэзии... Хафиз, Хайям – вершины!

Низкопоклонство это мне не повредит, –

Твердит мне Пушкин и Махмуд в горах твердит.

31.TÔI CÚI MÌNH TRƯỚC PHƯƠNG TÂY

Tôi cúi mình trước Phương Tây, khi dạo

Bảo tàng Louvre và nghe nhạc Sô-panh… 

Don Kihôtê, Hainơ, Petrarch thơ tình

Mà thiếu họ thì đời đâu hoàn hảo!

Tôi cúi mình trước Phương Đông! Hãy xem

Thật tuyệt vời thơ ba câu của Nhật

Hai câu – phía sau, câu thứ ba – phía trước

Mọi thứ khác là thừa thãi, không cần!

Tôi cúi mình trước Phương Bắc từ lâu!

Những anh hùng ca không gì phá hủy!

Cúi mình trước Phương Nam! Tôi uống rượu

Thơ Hafiz, Khayyam… là những đỉnh cao!

Sự cúi mình này không hề có hại

Pushkin nhắc, Mahmud nhắc trên núi. 

Người đã chết phải về với đất đai

30.Умерший должен предан быть земле

Умерший должен предан быть земле,

Где умер он, так небо начертало.

Отец мой погребен в Махачкале,

И смотрит он на площадь с пьедестала.

А брат, от ран погибший на войне,

Над Волгой похоронен в Балашове.

Другой, в бою не пожалевший крови,

Остался в черноморской глубине.

В Буйнакске мать моя погребена,

Была святейшей женщиной она.

Я старшим стал, теперь черед за мной.

Но, где бы от недуга или пули

Я ни окончил грешный путь земной,

Молю меня похоронить в ауле.

30.NGƯỜI ĐÃ CHẾT PHẢI VỀ VỚI ĐẤT ĐAI

Người đã chết phải về với đất đai

Dù chết ở đâu, sách trời định rõ.

Bố tôi chôn ở Makhachkala

Và ông nhìn ra quảng trường từ bệ.

Còn anh trai đã chết trong chiến tranh

Chôn ở vùng Volga, thành phố Balashov

Một người khác cũng chết nơi trận mạc

Đã bỏ mình ở dưới đáy biển đen. 

Mẹ tôi chôn ở Buynaksk, Dagestan 

Bà là một người phụ nữ thánh thiện.

Tôi đã già, giờ đến lượt của mình

Dù chết vì chiến tranh hay bệnh tật

Khi con đường trần của tôi kết thúc

Tôi cầu xin chôn tôi ở trong làng. 

Nhà thông thái phát minh ra đồng hồ

29.Был мудрецом, кто изобрел часы

Был мудрецом, кто изобрел часы,

И люди многоопытные знают:

Лишь мальчики часов не наблюдают,

Пока у них не вырастут усы.

Но как же мог я, взрослый человек,

В хмельной гульбе транжирить дни и ночи,

Того не наблюдая, что короче,

Врагам на радость, делался мой век?

И вознеслась гора моих грехов:

Я – времени убитого виновник

И собственных надежд безумный кровник

И света не увидевших стихов.

Раскаясь в том, я пожелать могу

Всю жизнь часов не наблюдать врагу.

29.NHÀ THÔNG THÁI PHÁT MINH RA ĐỒNG HỒ

Nhà thông thái phát minh ra đồng hồ

Những người kinh nghiệm đầy mình vẫn biết:

Chỉ những cậu bé không nhìn đồng hồ

Một khi trên mép bộ ria chưa mọc. 

Nhưng mà tôi thì đã người lớn rồi

Lại phung phí thời gian mình trong quán

Không xem đồng hồ, rằng đang dần ngắn

Ngày tháng của tôi, để kẻ thù vui?

Và núi đồi mang tội của tôi lên

Giết chết thời gian – tôi người có lỗi

Kẻ điên cuồng của hy vọng chính mình

Những câu thơ cuộc đời không còn thấy. 

Tôi ân hận, mong cho kẻ thù tôi

Không xem đồng hồ trong suốt cuộc đời. 

Khi tôi chuẩn bị cho chuyến đi xa

28.Собрался в страны дальние когда

Собрался в страны дальние когда,

Сказала мать: «Ты гость простого люда,

И с добрым сердцем поезжай туда,

И с добрым сердцем возвратись оттуда».

Великий смысл таил ее завет,

И понял я пред истиной в ответе:

Плохих народов на планете нет.

Хоть есть плохие люди на планете.

Не потому ль поведал без вранья

О дальних странах Дагестану я?

И смог его во славу зрелых лет

Представить миру в нелукавом свете.

Мне материнский помнится завет,

И я, поэт, пред истиной в ответе.

28.KHI TÔI CHUẨN BỊ CHO CHUYẾN ĐI XA

Khi tôi chuẩn bị cho chuyến đi xa

Mẹ tôi bảo: “Làm khách dân thường nhé

Với tấm lòng tốt con đi đến đó

Và với lòng tốt khi con trở về”.

Ý nghĩa vĩ đại ẩn trong những lời

Câu trả lời, tôi hiểu điều chân lý:

Trên hành tinh không có dân tộc xấu

Dù có những con người xấu trên đời. 

Có phải thế mà tôi trung thực kể

Về chuyến đi cho Dagestan của tôi?

Có thể ở tuổi trưởng thành trong đời

Tôi giới thiệu bằng những lời giản dị

Khi nhớ lại những lời kia của mẹ

Tôi, nhà thơ, trước chân lý trả lời.