Hỡi người phụ nữ

50.О женщина, когда оставит вдруг

О женщина, когда оставит вдруг

Тебя твой верный иль неверный друг,

Я прилечу к тебе из дальней дали,

Затем, чтоб утолить твои печали,

Поклонник и должник твоих заслуг.

В любви от века, излучая свет,

Тебя самоотверженнее нет.

Грустил ли, веселился ли, бывало,

Лишь ты меня всех лучше понимала,

Дарившая мне милость и совет.

Случись, чем жил, все повторить сначала,

С моим, как прежде, твой сольется след.

В моей судьбе ты значила немало,

И впредь так будет до скончанья лет.

50.HỠI NGƯỜI PHỤ NỮ

Hỡi người phụ nữ, khi mà em bỏ lại

Người bạn của mình, dù chung thủy dù không

Thì anh bay đến bên em từ xa xăm

Để làm dịu nỗi buồn của em – người ấy

Là người mang ơn những công trạng của em.

Ánh sáng tỏa ra từ muôn thuở trong tình

Không có ai yêu quên mình hơn em cả.

Trong những khi vui, và có những khi buồn

Chỉ có mình em hiểu anh hơn tất cả

Ban tặng cho anh lòng thương xót, lời khuyên.

Sẽ lặp lại từ đầu những gì đã sống

Vết tích của em nhập vào dấu của anh.

Trong số phận anh em có nghĩa vô cùng

Và sẽ như thế cho đến ngày cuối tận.

Trong thời tuổi trẻ ngắn ngủi của anh

49.В стране недолгой молодости мне

В стране недолгой молодости мне

Друзья назвали имя недотроги,

И вздрогнул я. Но плавно, как во сне,

Ложился снег на горные отроги.

Пришли иные думы и тревоги.

И я слагал сонеты в тишине.

Но вдруг тебя я встретил у дороги

И с той поры пылаю, как в огне.

Летят года, как всадник на коне,

Но дальше путь мой от весны к весне,

Бледнее радость, горше неудача.

Буза прозрачна сверху, хмель – на дне.

Огонь любви, что был дарован мне,

Под старость разгорается все жарче.

49.TRONG THỜI TUỔI TRẺ NGẮN NGỦI CỦA ANH

Trong thời tuổi trẻ ngắn ngủi của anh

Bạn bè gọi tên người không được chạm

Anh rùng mình. Nhưng bơi trong giấc mộng

Tuyết đã nằm trên đỉnh của núi rừng.

Rồi có những nghĩ suy, lo âu nữa.

Anh viết bài sonnet trong lặng yên.

Nhưng bỗng gặp gỡ với em bên đường

Từ dạo đó anh cháy lên như lửa. 

Năm tháng trôi như người trên yên ngựa

Con đường anh từ xuân tới mùa xuân

Niềm vui ít, thất bại nhiều hơn thế. 

Buza* trong suốt phía trên, men say dưới đáy

Ngọn lửa tình trời đất tặng cho anh

Trong tuổi già, nóng bỏng hơn đang cháy.

______________

*Buza (hoặc Boza) là một loại đồ uống lên men phổ biến ở các nước Trung Á và một số nước Đông Âu có từ 4 – 6 % nồng độ cồn. 

Những cựu chiến binh về hưu

48.На пенсию выходят ветераны

На пенсию выходят ветераны,

Заслуги их, и подвиги, и раны

Забыть годам грядущим не дано.

А чем заняться этим людям старым,

Прильнув к перу, предаться мемуарам

Иль по соседним разбрестись бульварам

Затем, чтобы сражаться в домино?

Для поздних лет не все тропинки торны,

Зато любви все возрасты покорны,

Ее кавказский пленник я по гроб.

В отставку? Нет! Милы мне женщин чары.

Они мои давнишние сардары,

Пишу стихи о них, а мемуары

Писать не стану – лучше пуля в лоб!

48.NHỮNG CỰU CHIẾN BINH SỬA SOẠN VỀ HƯU

Những cựu chiến binh sửa soạn về hưu

Những chiến công, vết thương, công lao họ

Theo năm tháng không một ai quên cả.

Nhưng những người già này sẽ làm gì

Sẽ cầm bút, đắm chìm viết hồi ký

Hoặc phân tán trên những đường phố nhỏ

Cùng nhau chơi những ván domino?

Tuổi xế chiều đường đã bớt chông gai

Nhưng tình yêu không buông tha ai cả

Tôi người tù binh Kapkaz muôn đời.

Từ chức? Không! Tôi vẫn mê phụ nữ.

Họ là Serdar của tôi lâu rồi

Tôi làm thơ về họ, còn hồi ký

Viết làm chi – thà đạn bắn vào tôi!

_____________

*Serdar (hoặc Sardar) là một cấp bậc quân sự cao cấp trong Đế chế Ottoman, ở nhiều nước Trung đông và Ấn Độ và là một cấp bậc danh dự cao quý ở Montenegro và Serbia. 

Anh trong đời tha thứ cho nhiều thứ

47.Я в жизни многим многое прощал

Я в жизни многим многое прощал,

И на меня обиды не таили,

Сады, чьи листья осенью топтал,

Опять весною мне листву дарили.

Я и весенних не ценил щедрот,

Но не была весна ко мне сурова

И, все забыв, на следующий год

Меня своим теплом дарила снова.

А ты считаешь каждый мой огрех

И приговор выносишь слишком рано.

Ты, что добрей и совершенней всех,

Речей моих не слышишь покаянных.

Ты совершаешь тоже тяжкий грех:

Ты замечаешь все мои изъяны.

47.ANH TRONG ĐỜI THA THỨ CHO NHIỀU THỨ

Anh trong đời tha thứ cho nhiều thứ

Không thứ gì còn ác cảm với anh

Khu vườn mà lá thu anh giẫm lên

Sang mùa xuân vườn vẫn cho những lá.

Giàu có của mùa xuân anh không quí

Nhưng mùa xuân đâu khắc nghiệt với anh

Để sang năm sau, tất cả đều quên

Hơi ấm của mình tặng cho lần nữa. 

Còn em đếm từng tội lỗi của anh

Và đưa ra bản án thì sớm quá.

Em hoàn hảo, tốt đẹp hơn tất cả

Lại không nghe lời hối lỗi của anh.

Thì em cũng đã phạm một lỗi lầm:

Mọi sai sót của anh luôn để ý.

Em đừng tin

46.Не верь ты сверстнице своей бесстыдной

Не верь ты сверстнице своей бесстыдной,

Что на меня выплескивает грязь.

Любима ты, и, бедной, ей обидно,

Ведь и она красивой родилась.

Соседку старшую не слушай тоже,

Во всем ей чудится моя вина.

Обидно ей, что ты ее моложе

И что любима ты, а не она.

Пусть младшая соседка небылицы,

Меня ругая, станет городить,

Прошу: не верь, она того боится,

Что ей любимою, как ты, не быть.

От века злыми сплетницами были

Те женщины, которых не любили. 

46.EM ĐỪNG TIN

Em đừng tin người bạn gái đồng niên

Bày đặt chuyện, nói xấu anh đủ thứ

Em được yêu, còn cô ta nghèo khó

Mà quả thực, cô ấy cũng rất xinh.

Rồi cả cô hàng xóm lớn tuổi hơn

Cũng luôn nghĩ rằng anh người có lỗi.

Bực bội vì em trẻ hơn cô ấy

Em được yêu, mà cô ấy thì không. 

Và mặc cô hàng xóm nhỏ tuổi hơn

Trách mắng anh, nói những điều nhảm nhí

Em đừng tin, vì cô ta thấy sợ

Không trở thành người yêu dấu như em.

Muôn đời nay những kẻ luôn đặt điều

Là những phụ nữ không được ai yêu. 

Những bông hoa

45.Тобою принесенные цветы

Тобою принесенные цветы

Стоят, поникнув в тишине больничной.

Над ними нет привычной высоты,

И нет корней, и нет земли привычной.

Они похожи на больных людей,

Живущих под опекою врачебной,

Которых поят влагою целебной,

И все ж они день ото дня слабей. 

Больные люди, мы завороженно

На лепестки, на стебли, на бутоны,

На таинство недолгой красоты

Глядим и чувствуем, как непреклонно

Соединяют общие законы

Больных людей и чахлые цветы.

45.NHỮNG BÔNG HOA

Những bông hoa em mang vào bệnh viện

Chúng đứng đó, thả mình trong lặng yên

Không có chiều cao thông thường trên chúng

Không gốc rễ, không có vạt đất quen. 

Những bông hoa giống như những bệnh nhân

Sống dưới sự đỡ đầu nhờ thầy thuốc

Chúng phải uống thứ nước nào có ích

Và cứ theo ngày tháng chúng yếu dần. 

Hỡi người bệnh, chúng ta bị bùa chăng

Vì những cánh hoa, những cành, những nụ

Vì bí ẩn vẻ đẹp xinh ngắn ngủi

Và ta nhìn, ta cảm nhận, quyết tâm

Để đi kết nối những qui luật chung

Giữa người bệnh và hoa dần héo úa. 

Em nói rằng anh phải thường xuyên

44.Ты говоришь, что должен я всегда

Ты говоришь, что должен я всегда

Беречь себя во что бы то ни стало,

И так я прожил лишние года,

Хоть я и не берег себя нимало.

Как много было у меня друзей,

Но и своих друзей не мог сберечь я,

И многие ушли в расцвете дней

Давным-давно, еще до нашей встречи.

Как можно уберечься от забот,

От горя, боли, от переживанья,

От времени, что торопясь идет,

Считая наши годы и деянья?

Пусть я не берегусь, но бережет

Меня от бед твое существованье.

44.EM NÓI RẰNG ANH CẦN PHẢI 

Em nói rằng anh cần phải thường xuyên

Tự đề phòng, giữ mình trong mọi thứ

Anh từng sống những tháng năm thừa thãi

Dù không giữ mình không ít tháng năm. 

Anh từng có rất nhiều bạn bè thân

Nhưng mà anh không biết gìn giữ họ

Có nhiều người ra đi khi còn trẻ

Rất lâu trước ngày anh gặp được em. 

Biết làm sao giữ mình khỏi băn khoăn

Khỏi đau đớn, khổ tâm và xúc động

Khỏi thời gian cứ vội vàng xô đến

Đếm tháng năm và công việc của mình?

Dù cẩu thả, nhưng tai họa của anh

Sự tồn tại của em sẽ giữ gìn.

Một hôm điều kỳ diệu đến với tôi

43.Однажды и со мной случилось чудо

Однажды и со мной случилось чудо,

Иль по-другому это назови:

Стоял я над могилою Махмуда,

И встал из гроба он, певец любви.

И я сказал: «Как быть мне, научи,

Мое волненье в строки не ложится.

Прошу, учитель, одолжи ключи

Мне от ларца, где наш талант хранится».

И выслушал меня Любви певец

И, свой пандур отставив осторожно,

Ответил так: «Заветный тот ларец

Лишь собственным ключом открыть возможно.

Ищи, и ключ найдешь ты наконец,

И спетое тобой не будет ложно!»

43.MỘT HÔM ĐIỀU KỲ DIỆU ĐẾN VỚI TÔI

Một hôm điều kỳ diệu đến với tôi

Hoặc có thể gọi nó bằng cách khác:

Tôi đứng trên mộ của Mahmud

Ông bước ra – người ca sĩ tình yêu. 

Và tôi nói: “Thầy hãy dạy cho con

Để xúc động không nằm trong thơ nữa.

Và nếu được, cho con xin chìa khóa

Của chiếc hòm cất giữ những tài năng”. 

Người ca sĩ Tình yêu nghe tôi xong

Đem cây đàn đặt xuống rất cẩn trọng

Và trả lời: “Chiếc hòm kia thầm kín

Chỉ mở bằng chìa khóa của riêng mình. 

Hãy đi tìm chìa khóa, để cuối cùng

Không giả dối những lời con hát lên!”

____________

*Mahmud từ Kahab-Roso (1873-1919) – Nhà thơ Avar, tác giả của trường ca “Mariam” nổi tiếng. 

Người đẹp nhà thơ Eldarilav

42.Красавицу певец Эльдарилав

Красавицу певец Эльдарилав

Посватал из селения чужого,

Но выдали невесту за другого

Ее отец и мать, любовь поправ.

И на веселой свадьбе яд в вино

Подсыпали и дали стихотворцу.

И, хоть обман он понял, все равно

Рог осушил, как подобает горцу.

Он поступил, как повелел адат, –

То исполнять, что старшие велят.

И, рухнув возле самого порога,

Он так и не поднялся, говорят.

Мне кажется: я тоже пью из рога,

Хотя и знаю – там подмешан яд.

42.NGƯỜI ĐẸP NHÀ THƠ ELDARILAV

Người đẹp nhà thơ Eldarilav*

Đã yêu một người con gái làng bên

Nhưng cô gái được gả cho người khác

Cha mẹ cô đã xoay lại cuộc tình.

Trong đám cưới thuốc độc pha vào rượu

Và người ta mang nó đến cho anh

Mặc dù hiểu sự gian trá, nhưng đành

Uống hết sừng rượu như người miền núi. 

Anh đã làm theo phong tục quê mình

Hành động theo những gì người lớn bảo.

Và anh đổ gục xuống bên ngưỡng cửa

Không bao giờ còn có thể đứng lên.

Tôi ngỡ rằng tôi cũng uống bằng sừng

Dù biết rằng – có thuốc độc bên trong. 

_______________

* Eldarilav (1847 – 1882) – nhà thơ Avar nổi tiếng của thế kỷ 19, người làng Ruguja ở Dagestan. 

Cha của tôi là nhà thơ miền núi

41.Был мой родитель горским стихотворцем

Был мой родитель горским стихотворцем.

За долгий век он написал в стихах

О всех соседях, всех хунзахских горцах,

Об их деяньях светлых и грехах.

И вот пришли однажды старики

И так сказали: «Мы понять не можем,

Как вышло, что о той, кто всех дороже,

Не сочинил ты ни одной строки?»

Но было у отца свое сужденье:

Кто, мол, жену возносит – тот глупец,

А кто жену поносит – тот подлец.

...А я всю жизнь писал стихотворенья

О собственной жене, и наконец

Я понял лишь теперь, что прав отец.

41.CHA CỦA TÔI LÀ NHÀ THƠ MIỀN NÚI

Cha của tôi là nhà thơ miền núi

Trong thế kỷ dài ông đã làm thơ

Về những người hàng xóm, người vùng cao

Về những việc vinh quang và tội lỗi. 

Rồi một hôm có mấy ông già ghé

Họ nói rằng: “Không hiểu được vì sao

Mà về người anh quí hơn tất cả

Thì anh lại không viết một dòng nào?”

Nhưng cha tôi có quan điểm của cha:

Rằng ai tôn vinh vợ mình – là ngu

Ai chửi bới vợ mình – là đểu cáng. 

…Còn tôi cả đời viết những bài thơ

Về vợ của mình, và chỉ bây giờ

Tôi hiểu ra, rằng cha tôi đã đúng.